Επιμέλεια-ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Με απόφαση των τουρκικών αρχών, θα τελεστεί φέτος η Θεία Λειτουργία στην ιστορική Μονή Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα, το Σάββατο 23 Αυγούστου 2025, κατά την απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστή ως τα «Εννιάμερα της Παναγίας».
Η απόφαση αυτή έγινε γνωστή μέσω επίσημου ανακοινωθέντος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο εξέφρασε την ιδιαίτερη χαρά του για την επαναφορά αυτής της μεγάλης πνευματικής στιγμής για τον απανταχού ποντιακό ελληνισμό.
Η ανακοίνωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Στο ανακοινωθέν που δόθηκε στη δημοσιότητα, τονίζεται:
«Εὐχαρίστως ἀνακοινοῦται εἰς τούς ἐνδιαφερομένους εὐλαβεῖς προσκυνητάς ὅτι κατόπιν ἀποφάσεως τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν καί ἐφέτος παρεσχέθη ἄδεια τελέσεως Θείας Λειτουργίας εἰς τήν ἱστορικήν Ἱ. Μονήν Παναγίας Σουμελᾶ Τραπεζοῦντος τήν 23ην Αὐγούστου 2025, ἡμέραν ἀποδόσεως τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου».
Της Θείας Λειτουργίας θα προστεί ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σαράντα Εκκλησιών κ. Ανδρέας, σε μία στιγμή ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας, καθώς η Μονή Σουμελά αποτελεί σημείο αναφοράς για τον ποντιακό ελληνισμό και τόπο προσευχής και μνήμης για τις χαμένες πατρίδες.
Η παράδοση και οι δυσκολίες
Από το 2010, όταν οι τουρκικές αρχές επέτρεψαν για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες την τέλεση Θείας Λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά, οι εορτασμοί γίνονται υπό αυστηρούς όρους. Υπήρξε μάλιστα πολυετής παύση λόγω εκτεταμένων αναστηλωτικών εργασιών στη Μονή, η οποία θεωρείται μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Πέρυσι, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου) δεν δόθηκε άδεια για τέλεση Θείας Λειτουργίας. Ωστόσο, όπως και το 2024, έτσι και φέτος επιτράπηκε η λειτουργία κατά την απόδοση της εορτής, δηλαδή στις 23 Αυγούστου.
Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Günebakış, το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπέβαλε εγκαίρως αίτημα στο Υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας, το οποίο και έγινε δεκτό, ανοίγοντας τον δρόμο για την εφετινή πανηγυρική τέλεση.
Περιορισμοί και συμμετοχή προσκυνητών
Η περυσινή λειτουργία είχε καταγραφεί ως η λιγότερο επισκέψιμη από το 2010, με περίπου 100 προσκυνητές, λόγω της υποχρέωσης κατοχής ειδικής άδειας για την είσοδο. Φέτος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αναμένεται μεγαλύτερη συμμετοχή, καθώς η διαδικασία χορήγησης αδειών θα είναι πιο απλουστευμένη.
Η Μονή Σουμελά, χτισμένη σε απόκρημνο βράχο του όρους Μελά, αποτελεί για τους Έλληνες του Πόντου όχι μόνο κέντρο πίστης, αλλά και σύμβολο ιστορικής συνέχειας και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Διπλωματικές και θρησκευτικές διαστάσεις
Η άδεια τέλεσης Θείας Λειτουργίας δεν έχει μόνο θρησκευτικό χαρακτήρα. Αποτελεί επίσης κίνηση με διπλωματική βαρύτητα, καθώς εντάσσεται στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ορθοδοξία και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στο παρελθόν, τέτοιες άδειες είχαν χρησιμοποιηθεί και ως δείκτης των διαθέσεων της Άγκυρας απέναντι στις μειονότητες και στην UNESCO, που παρακολουθεί την προστασία μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η λειτουργία της 23ης Αυγούστου αναμένεται να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον τόσο των τοπικών κοινωνιών όσο και της διεθνούς κοινότητας, καθώς η Παναγία Σουμελά εξακολουθεί να αποτελεί παγκόσμιο σημείο αναφοράς.
Η φετινή τέλεση Θείας Λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά, ανήμερα των «Εννιάμερων της Παναγίας», είναι ένα γεγονός μεγάλης πνευματικής σημασίας για τον ποντιακό ελληνισμό και την Ορθοδοξία. Παρά τις προκλήσεις και τους περιορισμούς που συχνά τίθενται από τις τουρκικές αρχές, η αναβίωση της λειτουργικής ζωής στο ιστορικό μοναστήρι δείχνει ότι η παράδοση συνεχίζεται, δίνοντας ελπίδα και παρηγοριά στους πιστούς.
Η απόφαση αυτή επιβεβαιώνει για ακόμη μια φορά ότι η πίστη και η ιστορική μνήμη δεν μπορούν να σβήσουν, αλλά συνεχίζουν να ζουν, ακόμη και μέσα από δύσκολες συνθήκες.
