ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ: Η στροφή Μητσοτάκη, η κλειστή δομή στο Καστέλλι και το plan B με πολεμικά πλοία – Αντίδραση με επιχειρησιακά και πολιτικά μηνύματα
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Σε μια σαφή στροφή στη μεταναστευτική πολιτική της Ελλάδας, η κυβέρνηση προχωρά στη μοντελοποίηση του Λιβυκού Πέλαγους με βάση τον Έβρο, επιχειρώντας να «στείλει μήνυμα» όχι μόνο προς τη Λιβύη αλλά και προς τους διακινητές ανθρώπινων ψυχών που εκμεταλλεύονται τις ακτές της Βορείου Αφρικής. Οι εξελίξεις έχουν ήδη μεταφερθεί και αναλυθεί από κορυφαία διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, όπως το Reuters, το Associated Press, το AFP και το Al Jazeera, που μεταδίδουν εκτενώς τα νέα μέτρα αποτροπής εισόδου παράτυπων μεταναστών μέσω θαλάσσης.
Η Ελληνική Κυβέρνηση στέλνει ένα μήνυμα αποφασιστικότητας ότι η δίοδος από τη βόρεια Αφρική προς την Ελλάδα κλείνει. Όσοι μετανάστες εισέρχονται παράνομα στη χώρα, θα συλλαμβάνονται και θα κρατούνται. pic.twitter.com/UfMpz7UjNu
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) July 9, 2025
Κράτηση μεταναστών χωρίς δικαίωμα ασύλου
Σύμφωνα με τα νέα κυβερνητικά μέτρα, όσοι φτάνουν από τη Λιβύη δεν θα έχουν καν τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση ασύλου για τουλάχιστον τρεις μήνες, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε καθεστώς κράτησης. Όπως επεσήμανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της Βουλής, «η Ελλάδα στέλνει αποφασιστικό μήνυμα ότι η θαλάσσια δίοδος κλείνει». Οι μεταναστευτικές ροές μέσω Κρήτης –και ειδικά μέσω της Γαύδου– έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες εβδομάδες, και οι αρχές επιχειρούν να τις αναχαιτίσουν.
Οι νεοεισερχόμενοι θα μεταφέρονται απευθείας στο λιμάνι του Λαυρίου, για να οδηγηθούν κατόπιν σε κλειστές δομές όπως το ΚΥΤ Μαλακάσας, χωρίς πρόσβαση σε επικοινωνία ή άδεια εξόδου. Το μοντέλο, όπως φαίνεται, τελεί υπό την επιχειρησιακή ευθύνη του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ενώ ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός για τη λειτουργία νέας κλειστής δομής στην Κρήτη, πιθανότατα στο Καστέλλι Ηρακλείου.
Ετοιμότητα αποτροπής και ενίσχυση φρουράς
Ενώ το ΓΕΕΘΑ δεν έχει δώσει εντολή για μαζική αποστολή φρεγατών στο Λιβυκό Πέλαγος, το Πολεμικό Ναυτικό διατηρεί υψηλή επιχειρησιακή ετοιμότητα. Το λεγόμενο plan B, που εξετάζεται στα επιτελεία, προβλέπει την ενεργοποίηση πρόσθετων ναυτικών μέσων αν οι ροές από την περιοχή της Βεγγάζης συνεχιστούν. Το Λιμενικό Σώμα ήδη ενισχύεται με επιπλέον προσωπικό και πλωτά μέσα στην περιοχή νότια της Κρήτης, όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη πίεση.
Οι ελληνικές αρχές αναφέρουν πως οι διακινητές προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τα θαλάσσια περάσματα από το Τομπρούκ και τη Δερνά προς τη Γαύδο, καθώς θεωρούν πως πρόκειται για λιγότερο φρουρούμενα σημεία. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά εκτιμά πως αν αυξηθεί η αποτρεπτική ισχύς και «σπάσει η εικόνα ανοιχτού διαδρόμου», τότε θα μειωθεί σημαντικά και η ροή.
Immediate actions to counter the invasion from North Africa
1. Suspension of asylum examination
2. Arrest and detention
3. Detention facility also in Crete
4. Blockage of the passage.
Clear message: Stay where you are, we do not accept you.
Tomorrow the legislative amendment in…— Θάνος Πλεύρης (@thanosplevris) July 9, 2025
Πολιτική διάσταση και αντίδραση της αντιπολίτευσης
Η απόφαση για σκλήρυνση της στάσης, αν και προκάλεσε αντίδραση από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος επικαλέστηκε παλαιότερη αποτυχία στη διαπραγμάτευση για ΑΟΖ με τη Λιβύη, βρήκε στήριξη από μερίδα της κοινωνίας, που βλέπει την πίεση στις τοπικές κοινωνίες της Κρήτης να γίνεται ασφυκτική. Η κυβέρνηση φρόντισε μάλιστα να δώσει και διεθνή προβολή στις αποφάσεις, με τον υπουργό Θάνο Πλεύρη να αναρτά ανακοινώσεις στα Αγγλικά, προκειμένου να φτάσει το μήνυμα «και εκεί που πρέπει».
Οι συσκέψεις με τοπικούς φορείς στην Κρήτη είναι διαρκείς, με στόχο να διασφαλιστεί η ελάχιστη κοινωνική αναταραχή. Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη φέρεται να προετοιμάζει ακόμη και νομοθετική ρύθμιση για την αποτροπή χρήσης κινητών εντός των κλειστών δομών.
Τι γράφουν τα διεθνή πρακτορεία
Σύμφωνα με το Reuters, «η Ελλάδα κλείνει τα παράθυρα που είχαν παραμείνει ανοιχτά στη θαλάσσια διαδρομή από τη Λιβύη». Το Al Jazeera κάνει λόγο για «αυστηρό μεταναστευτικό μοντέλο που υιοθετεί η Αθήνα, υπό τον φόβο κοινωνικής αποσταθεροποίησης στα νησιά». Το AFP αναδεικνύει τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και σημειώνει ότι «η στρατιωτική επαγρύπνηση στο Λιβυκό δεν αποκλείεται να ενισχυθεί σε επόμενο στάδιο». Το Associated Press υπογραμμίζει πως το μέτρο κράτησης μεταναστών χωρίς δυνατότητα ασύλου εγείρει νομικά ζητήματα, ωστόσο «είναι εμφανές πως η ελληνική κυβέρνηση στοχεύει κυρίως στη “διεθνή αποτροπή”».
Το μήνυμα προς τη Βεγγάζη
Η αναβολή της επίσκεψης της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας στη Λιβύη αποτέλεσε «συναγερμό» για το Μέγαρο Μαξίμου. Η οικογένεια Χαφτάρ έσπευσε να ρίξει γέφυρες μέσω του γιου του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, όμως, για την ελληνική κυβέρνηση η αποσταθεροποίηση ήταν ήδη σε εξέλιξη. Η σκλήρυνση των μέτρων αποτελεί μήνυμα αποφασιστικότητας προς τη λιβυκή πλευρά, ότι δεν πρόκειται να υπάρξει περαιτέρω ανοχή.
Ταυτόχρονα, το «κλείδωμα» της ελληνικής μεταναστευτικής πολιτικής συνδέεται με τον ευρωπαϊκό διάλογο για την κατανομή βαρών και τις νέες μορφές αλληλεγγύης – κάτι που θα αναδειχθεί στις επόμενες Συνόδους των ευρωπαϊκών θεσμών.