ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: Μια ιστορική γεωπολιτική μετατόπιση φαίνεται να εκτυλίσσεται με φόντο τη συνάντηση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον προσωρινό ηγέτη της Συρίας, Αχμέντ Αλ Σάρα, στο Ριάντ.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Παρόντες -έστω και μέσω βιντεοκλήσης- ήταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Πρόκειται για μία συμμαχία υψηλού συμβολισμού, που ήδη επανακαθορίζει τους συσχετισμούς στην πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Από την επικήρυξη… στη χειραψία
Η παρουσία του Αλ Σάρα στο διπλωματικό προσκήνιο προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Ο άλλοτε επικηρυγμένος από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ με 10 εκατομμύρια δολάρια για συμμετοχή σε τρομοκρατικές οργανώσεις, χαρακτηρίστηκε από το BBC ως “το πρόσωπο που ενσαρκώνει τη μεταβατική φάση της Συρίας”. Το γεγονός ότι πλέον εμφανίζεται στο πλευρό ηγετών όπως ο Τραμπ και ο Μπιν Σαλμάν φανερώνει μία ριζική αλλαγή προσέγγισης.
Η άρση των κυρώσεων από τις ΗΠΑ προς τη Συρία, κατόπιν της συνάντησης, ανοίγει τον δρόμο για την οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας και τη μερική επανένταξή της στο διεθνές διπλωματικό σκηνικό. Όπως δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ στη σύνοδο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου: «Είναι τιμή μου να άρω τις κυρώσεις, είναι η αρχή μιας νέας εποχής στη Μέση Ανατολή».
Τι σημαίνει για τη Συρία
Η κατακερματισμένη οικονομία της Συρίας και οι εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν μετατρέψει τη χώρα σε πεδίο ανθρωπιστικής καταστροφής. Οι προσδοκίες από την άρση των κυρώσεων είναι τεράστιες: ενίσχυση επενδύσεων, επανεκκίνηση των υποδομών, επιστροφή εκτοπισμένων πληθυσμών. Όμως, όπως σχολιάζει το Al Monitor, παραμένει άγνωστο κατά πόσον η νέα κυβέρνηση θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και σεβασμό των ελευθεριών.
Ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι σκληροπυρηνικά στοιχεία του καθεστώτος Αλ Σάρα επιβάλλουν περιορισμούς, προκαλώντας ανησυχία σε οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι υποσχέσεις για “κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς” θα δοκιμαστούν τους επόμενους μήνες.
Ο ρόλος Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας
Η συνάντηση αυτή, όπως σχολιάζουν διπλωματικές πηγές, ενισχύει την περιφερειακή στρατηγική της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας. Η ανατροπή του Άσαντ σηματοδοτεί πλήγμα για το Ιράν και διπλωματική νίκη για το Ριάντ και την Άγκυρα. Η Τουρκία επιδιώκει τη διεύρυνση της ζώνης επιρροής της στη βόρεια Συρία, ενώ η Σαουδική Αραβία φλερτάρει με επενδύσεις στον ενεργειακό και κατασκευαστικό τομέα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του vimaorthodoxias.gr η τουρκική πλευρά σχεδιάζει άμεση αποστολή τεχνικών κλιμακίων για αξιολόγηση υποδομών στη Ράκκα και στο Ντέιρ Εζόρ, ενώ ήδη σαουδαραβικές επιχειρήσεις έχουν προτείνει χρηματοδοτικά σχήματα για έργα ενέργειας.
Η διεθνής διάσταση και οι επιφυλάξεις
Ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις -κυρίως η Γερμανία και η Ολλανδία- εμφανίζονται συγκρατημένες, εκφράζοντας επιφυλάξεις για την “νομιμοποίηση” ενός προσώπου που φέρει βαρύ παρελθόν. Αντίθετα, η Γαλλία εμφανίζεται θετικά προσκείμενη, μετά και τη συνάντηση Μακρόν – Αλ Σάρα στο Παρίσι.
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανάμεικτα συναισθήματα τις εξελίξεις. Η σταθερότητα είναι ζητούμενο, αλλά οι δημοκρατικές εγγυήσεις ζητούν χρόνο και αποδείξεις. Σε κάθε περίπτωση, η συνάντηση Τραμπ – Αλ Σάρα με «παρουσία» Ερντογάν αποτελεί σημείο καμπής για τη μεταπολεμική ανασυγκρότηση της Συρίας και τις περιφερειακές ισορροπίες
