ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 3 Μαίου 2025 στο ΕΚ.Π.Ι. «Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς» η Α΄ Αγιολογική Ημερίδα «Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης» με θέμα «Ο θεσσαλονικεύς άγιος Νικάνωρ, ιδρυτής της Ιεράς Μονής Ζάβορδας», με αφορμή την έλευση στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Πάντων των εν Θεσσαλονίκη Αγίων της τιμίας κάρας του αγίου Νικάνορος στο πλασίο του εορτασμού Πάντων των εν Θεσσαλονίκη Αγίων.
Η Ημερίδα διενεργήθηκε υπό την ευλογία του Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Φιλοθέου και την επιστημονική αρωγή του ΑΠΘ, ενώ την οργανωτική επιτροπή αποτελούσαν οι: Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθος, Συμεών Πασχαλίδης, Καθηγητής Πατρολογίας και Αγιολογίας ΑΠΘ και Διευθυντής του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών, Γεώργιος Φουστέρης, Επίκουρος Καθηγητής Εκκλησιαστικής Τέχνης στην ΑΕΑ Αθήνας και ο αρχιμανδρίτης Χερουβείμ Τσίνογλου, Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης και Γενικός Διευθυντής ΕΚΠΙ «Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς».
Τις εργασίες της Ημερίδας άνοιξε ο αρχιμανδρίτης Χερουβείμ Τσίνογλου Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης και Γενικός Διευθυντής ΕΚ.Π.Ι. «Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς», ο οποίος αφού ευχαρίστησε τους παρισταμένους, υπογράμμισε την ανάγκη να τιμούνται οι Άγιοι και με επιστημονικές εκδηλώσεις, συνεχίζοντας την μακρά παράδοση της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης προς την κατεύθυνση αυτή. Ευχαρίστησε επίσης τους προσκεκλημένους ομιλητές της Ημερίδας αλλά και τους συντελεστές της, καθώς και όλους όσοι βοήθησαν στην πανήγυρη του Ναού.
Στην Ημερίδα απηύθυνε αρχικά χαιρετισμό ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεος, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε την οργανωτική επιτροπή, αναφέρθηκε σύντομα στην καθιέρωση του εορτασμού Πάντων των εν Θεσσαλονίκη Αγίων και τόνισε την ανάγκη να τιμούμε τους αγίους στη ζωή μας. Ευχαρίστησε ακόμη τον καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Ζάβορδας, αρχιμ. Σεραφείμ, παλαιό συμφοιτητή και φίλο, για την ευλογία να επανέλθει ο Άγιος στη Θεσσαλονίκη.
Αμέσως μετά τον λόγο έλαβε ο καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Ζάβορδας, αρχιμ. Σεραφείμ, ο οποίος ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη για την τιμητική υποδοχή στον Άγιο αλλά και τον αρχιμ. Χερουβείμ Τσίνογλου για τη διοργάνωση και την φιλοξενία.
Έπειτα τον λόγο έλαβε η κ. Άννα Κόλτσιου–Νικήτα, ομότιμη Καθηγήτρια του ΑΠΘ, η οποία καλωσόρισε τους συμμετέχοντες, παρουσίασε σύντομα τον βίο και τα πορίσματα της μέχρι στιγμής επιστημονικής έρευνας για τον Άγιο και αναφέρθηκε στην ανάγκη να συγκαλούνται τέτοια συνέδρια για να ενισχύεται η γνώση μας για τους τιμωμένους από την Εκκλησία αγίους.
Κατόπιν τον λόγο έλαβε ο κ. Συμεών Πασχαλίδης, Καθηγητής Πατρολογίας και Αγιολογίας ΑΠΘ και Διευθυντής του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών, ο οποίος μίλησε με θέμα «Επανευαγγελισμός και Άσκηση: Η ζωή και η Μαρτυρία του Θεσσαλονικέα Κτίτορα της Ζάβορδας, Οσίου Νικάνορος». Στην εμπεριστατωμένη ομιλία του ο κ. Πασχαλίδης παρουσίασε σύντομα πτυχές του βίου του οσίου Νικάνορος και συζήτησε ζητήματα που ελάχιστα έχουν απασχολήσει την έρευνα μέχρι σήμερα. Τόνισε ιδιαίτερα τις πνευματικές σχέσεις με τον όσιο Διονύσιο, ιδρυτή της εν Ολύμπω Κοινοβιακής Μονής και αναφέρθηκε στις απαρχές της συγκρότησης της Βιβλιοθήκης της Ζάβορδας, κάνοντας χρήσιμες παρατηρήσεις αναφορικά με την προέλευση των κωδίκων της.
Δεύτερος ομιλητής ήταν ο κ. Δημοσθένης Κακλαμάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής της Αγιολογίας και Υμνολογίας ΑΠΘ και Διευθυντής του Κέντρου Αγίου Δημητρίου και Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Στην ομιλία του με θέμα «Τα υμνογραφικά κείμενα για τον άγιο Νικάνορα, κτίτορα της Ιεράς Μονής Ζάβορδας, και η προβολή της αγιολογικής του εικόνας» παρουσίασε τις δύο σωζόμενες χειρόγραφες υμνογραφικές ακολουθίες του οσίου και την ιστορία των εντύπων ακολουθιών. Αναφέρθηκε στον ποιητή της δεύτερης ακολουθίας, ο οποίος ήταν ζωγράφος και εξέθεσε στοιχεία του περιεχομένου των ακολουθιών αναφορικά με τα κριτήρια της αγιότητας του οσίου.
Ο τρίτος ομιλητής κ. Γεώργιος Φουστέρης, Επίκουρος Καθηγητής Εκκλησιαστικής Τέχνης στην ΑΕΑ Αθήνας, εισηγήθηκε το θέμα «Οι τοιχογραφίες του Καθολικού της Μονής Οσίου Νικάνορος (Ζάβορδα) και ο ζωγράφος Φράγγος Κατελάνος». Παρουσίασε εν συντομία τον τοιχογραφικό διάκοσμο του καθολικού της Μονής και αναφέρθηκε στη δραστηριότητα του Κατελάνου σε άλλες μονές του ελλαδικού χώρου. Συγκίνησε ιδιαίτερα, όμως, όταν παρουσίασε τα ελάχιστα εναπομείναντα στοιχεία της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του Κατελάνου στη Θεσσαλονίκη και εξέφρασε την γνώμη ότι πιθανόν ο όσιος, που γνώριζε προσωπικά τον Κατελάνο, τον κάλεσε στη Ζάβορδα για την ιστόρηση του καθολικού.
Τελευταίος ομιλητής ήταν ο κ. Κωνσταντίνος Βαφειάδης, Επίκουρος Καθηγητής Τέχνης ΑΕΕ Αθήνας ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Ο λειτουργικός βίος στη Μονή του Αγίου Νικάνορος, Ζάβορδα. Η μαρτυρία των ιερών κειμηλίων». Στην ομιλία του παρουσίασε ιερά κειμήλια της μονής τα οποία συνέδεσε με λειτουργικές πρακτικές, εικόνες και με τυπικά, κάνοντας σημαντικές παρατηρήσεις για τις λατρευτικές συνήθειες της μονής κατά τον 16ο και 17ο αιώνες.
Στην Ημερίδα παρέστησαν επίσης ο Μητροπολίτης Βρυούλων κ. Παντελεήμων, οι επίσκοποι Ρηγίου κ. Ειρηναίος και Αμορίου κ. Νικηφόρος, καθηγητές του ΑΠΘ, θεολόγοι και δημοσιογράφοι.