ΟΠΕΚΕΠΕ: Οι πληρωμές που περιμένουν οι αγρότες μέσα στον Μάιο και τον Ιούνιο
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
News: Με αυξημένη πίεση από τον αγροτικό κόσμο και τις οργανώσεις παραγωγών, οι πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΕΛΓΑ μπαίνουν σε ρυθμό επιτάχυνσης.
Οι επόμενες τέσσερις με πέντε εβδομάδες είναι κρίσιμες, καθώς αναμένεται να εκταμιευθούν ενισχύσεις, αποζημιώσεις και υπόλοιπα από οικολογικά σχήματα και συνδεδεμένες ενισχύσεις.
Οι σημαντικότερες ημερομηνίες έχουν ως εξής:
• 10 – 14 Μαΐου 2025: Καταβολή ενισχύσεων οικολογικών σχημάτων (βιολογικά, αγρανάπαυση, κομποστοποίηση).
• 20 – 24 Μαΐου 2025: Συνδεδεμένη ενίσχυση σε αιγοπρόβειο γάλα, βοοτροφία και σε σπόρους σποράς.
• 27 – 31 Μαΐου 2025: Πληρωμή δράσεων ΠΑΑ (αγροτοπεριβαλλοντικά, μελισσοκομία, ενισχύσεις μεταποίησης).
• 3 – 7 Ιουνίου 2025: Υπόλοιπα ενισχύσεων για ρύζι, κορινθιακή σταφίδα, καρπούζι και πορτοκάλια χυμοποίησης.
• 10 – 15 Ιουνίου 2025: Αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ για παγετούς Φεβρουαρίου και απώλειες ζωικού κεφαλαίου από χειμερινές κακοκαιρίες.
Ο ΕΛΓΑ ήδη ετοιμάζει τις πρώτες καταβολές για ζημιές που έχουν εκκαθαριστεί πλήρως, ενώ μέσα στον Ιούνιο αναμένεται να ξεκινήσει και η υποβολή αιτήσεων για αποζημιώσεις από τις πρόσφατες χαλαζοπτώσεις.
Οι 10 κύριες αλλαγές στην ΚΑΠ που φέρνει η αναθεώρηση της 14ης Μαΐου
Η Κομισιόν προχωρά σε ενδιάμεση αναθεώρηση του κανονισμού της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), με στόχο να ενισχύσει την ευελιξία, την απορρόφηση πόρων και τη στήριξη ειδικών κατηγοριών αγροτών, όπως οι μικροκαλλιεργητές και οι νέοι.
Οι δέκα κύριες τροποποιήσεις περιλαμβάνουν:
1. Αύξηση κεφαλαίου κίνησης: Το ανώτατο ποσό για δάνεια με εγγύηση ΠΑΑ αυξάνεται στα 300.000 ευρώ. Για πρώτη φορά επιτρέπεται η επιλεξιμότητα του ΦΠΑ στις χρηματοδοτήσεις.
2. Πριμ έως 50.000 ευρώ για μικροκαλλιεργητές: Το καθεστώς αλλάζει, επιτρέποντας πλέον τη λήψη έως 2.500 ευρώ άμεσων ενισχύσεων χωρίς υποχρεώσεις αιρεσιμότητας (πράσινες δεσμεύσεις). Επιπλέον, προβλέπεται ειδικό πριμ αναδιάρθρωσης που μπορεί να φτάσει τις 50.000 ευρώ για μικρές και ευέλικτες καλλιέργειες.
3. Χρηματοδότηση νέων αγροτών για επενδύσεις συμμόρφωσης: Οι νέοι παραγωγοί θα μπορούν να επιδοτηθούν για υποδομές που ακολουθούν τα ενωσιακά πρότυπα (π.χ. για την ευζωία ζώων ή την αγροτική υγιεινή).
4. Περισσότερες εξαιρέσεις για τη βιολογική γεωργία: Οι παραγωγοί εντάσσονται σε πιο ευνοϊκά καθεστώτα αιρεσιμότητας, ενισχύοντας την προσβασιμότητα στο βιολογικό πρόγραμμα.
5. Αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές: Τα κράτη-μέλη θα μπορούν να δημιουργούν εθνικά μέτρα αποζημιώσεων με χρήση 2% του ετήσιου προϋπολογισμού της ΚΑΠ. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει περίπου 270 εκατ. ευρώ σε έκτακτα μέτρα για πυρκαγιές, παγετούς ή πλημμύρες.
6. Αποζημιώσεις κατά προτεραιότητα: Οι ενισχύσεις πλέον θα μπορούν να δίνονται σε συγκεκριμένες περιοχές, ομάδες παραγωγών ή καλλιέργειες που πλήττονται εντονότερα, χωρίς να απαιτείται καθολική κάλυψη όλων των πληγέντων.
7. Λιγότεροι επιτόπιοι έλεγχοι: Θα εφαρμόζεται ένας έλεγχος συμμόρφωσης ετησίως ανά παραγωγό, μειώνοντας τη γραφειοκρατία, αλλά με κίνδυνο υποβάθμισης του ελεγκτικού συστήματος.
8. Νέα δομή πληρωμών σε ΜΖΚ και κυψέλες: Πλέον τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα θα στηρίζονται σε μονάδες ζωικού κεφαλαίου (ΜΖΚ) και αριθμό κυψελών, αντί για αποκλειστικά στρεμματική βάση.
9. Ευελιξία στις αιρεσιμότητες: Επιτρέπεται η μείωση των βοσκοτοπικών εκτάσεων κατά 7% χωρίς απώλεια ενισχύσεων, ενώ θεσμοθετείται η επιδότηση για διατήρηση εδαφών πλούσιων σε άνθρακα.
10. Μεγαλύτερη ευελιξία στα στρατηγικά σχέδια: Τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να τροποποιούν τα εθνικά στρατηγικά σχέδια πιο γρήγορα και ευέλικτα, ανάλογα με τις έκτακτες ανάγκες και τις τοπικές ιδιαιτερότητες.
Η νέα στρατηγική για τη γεωργία και η μάχη της ανανέωσης
Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της Ε.Ε. είναι η προσέλκυση νέων ανθρώπων στη γεωργία. Μόλις το 12% των αγροτών είναι κάτω των 40 ετών. Η Κομισιόν ετοιμάζει για το φθινόπωρο του 2025 μια νέα στρατηγική ανανέωσης των γενεών, που θα περιλαμβάνει κίνητρα για είσοδο νέων στην παραγωγή.
Θα προβλέπεται ευκολότερη πρόσβαση στη γη, ευνοϊκή φορολογία και κατάρτιση, ενώ η κάθε χώρα θα κληθεί να μεταρρυθμίσει εθνικά πλαίσια (όπως το καθεστώς μισθώσεων ή το κληρονομικό δίκαιο) ώστε να διευκολύνει την είσοδο νέων στον κλάδο.
Η νέα στρατηγική θα αποτελέσει πυλώνα της επόμενης ΚΑΠ και θα ενταχθεί στο «Όραμα για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα», με έμφαση στη βιωσιμότητα, την προσβασιμότητα και την τεχνολογική ανανέωση της γεωργίας.
Η νέα φάση που διαμορφώνεται για τον αγροτικό τομέα είναι κρίσιμη. Οι προσεχείς πληρωμές προσφέρουν ανακούφιση, ενώ οι επερχόμενες αλλαγές στην ΚΑΠ ανοίγουν νέους δρόμους για τους μικροκαλλιεργητές, τους νέους αγρότες και τις ευάλωτες εκμεταλλεύσεις. Το πριμ έως 50.000 ευρώ μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικό για όσους επενδύουν στη γη τους, αρκεί οι αλλαγές να υλοποιηθούν με διαφάνεια, ταχύτητα και κοινωνική δικαιοσύνη.