Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: Δεν μπορώ να καταλάβω, γιατί τους δέχονται αυτούς τους ταγκαλακίστικους λογισμούς και κάνουν την ζωή τους βασανισμένη, τα βάζουν και με τον Θεό, που τόσο πολύ μας ευεργετεί και μας αγαπάει. Μην έχεις εμπιστοσύνη στο λογισμό σου.
Η εμπιστοσύνη στο λογισμό, μας δημιουργεί ψυχολογικά προβλήματα. Εάν κάποιος λ.χ. έχει τον λογισμό, ότι όλοι ασχολούνται μ’ αυτόν, αυτός ο λογισμός είναι του πειρασμού, που πάει να τον αρρωστήσει. Να αδιαφορήσει, να μην πιστεύει καθόλου σ’ αυτόν τον λογισμό.
Ένας λ.χ. που έχει καχυποψία, αν δει έναν γνωστό του να μιλάει σιγά σε έναν άλλον, σκέφτεται: για μένα λέει δεν το περίμενα απ’ αυτόν, ενώ εκείνοι για άλλο θέμα συζητούν. Και αν δεν προσέξει, εξελίσσεται σιγά-σιγά και που φθάνει! Νομίζει ότι τον παρακολουθούν, ότι τον καταδιώκουν. Ακόμη και αν έχει συγκεκριμένα στοιχεία, ότι οι άλλοι ασχολούνται μ’ αυτόν, να ξέρει ότι και αυτά ο ίδιος ο εχθρός τα έχει ταιριάξει έτσι, για να τον πείσει. Και πως τα συνδυάζει ο διάβολος!
Γνωρίζω έναν νέο, που ενώ είναι εξυπνότατος, πιστεύει στον λογισμό του που του λέει, ότι δεν είναι ισορροπημένος. Με το να δέχεται τους λογισμούς που του φέρνει το ταγκαλάκι, του έχουν δημιουργηθεί ένα σωρό κόμπλεξ. Έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, έχει λειώσει τους γονείς του. Ο Θεός του έδωσε δυνάμεις και χαρίσματα, αλλά όλα του τα αχρηστεύει ο εχθρός και έτσι βασανίζεται και αυτός και οι άλλοι. Δεν μπορώ να καταλάβω, γιατί τους δέχονται αυτούς τους ταγκαλακίστικους λογισμούς και κάνουν την ζωή τους βασανισμένη, τα βάζουν και με τον Θεό, που τόσο πολύ μας ευεργετεί και μας αγαπάει. Όσα και εάν πεις σε έναν τέτοιον άνθρωπο, δεν ωφελεί. Εάν δεν πάψει να πιστεύει τους λογισμούς που του φέρνει ο εχθρός, μόνον που θα κουράζεσαι…
Στην αρχή της πνευματικής ζωής ο άνθρωπος διώχνει τούς κακούς λογισμούς με την πνευματική μελέτη, την προσευχή και τον φιλότιμο αγώνα. Μετά έρχονται πια, όλο καλοί λογισμοί. Αργότερα σταματάνε και οι καλοί λογισμοί και έρχεται ο Θείος φωτισμός. Από την ποιότητα των λογισμών ενός ανθρώπου, φαίνεται η πνευματική του κατάσταση.
Όταν αρχίσει να κάνει κάποιος εσωτερική εργασία, παρακολουθεί τον εαυτόν του, προσπαθεί να διώχνει τους κακούς λογισμούς και να καλλιεργεί τους καλούς. Συνεχίζοντας αυτήν την προσπάθεια, φτάνει μετά από ένα χρονικό διάστημα, να έχει μόνο καλούς λογισμούς. Από το διάστημα που είχε τους κακούς λογισμούς στον κόσμο, θα εξαρτηθεί και το διάστημα που θα χρειαστεί για να φύγουν. Στην συνέχεια, σιγά – σιγά, σταματούν και οι καλοί λογισμοί και φτάνει σε ένα «άδειασμα». Αυτό που βοηθάει για να φτάσει κανείς σ’ αυτό το «άδειασμα» είναι η πνευματική μελέτη, η αδιάλειπτη προσευχή, η σιωπή και η φιλότιμη άσκηση. Στη συνέχεια περνά μία περίοδο, που δεν έχει ούτε καλούς, ούτε κακούς λογισμούς. Αυτή η φάση φέρνει και κάποια ανησυχία στην ψυχή και ο άνθρωπος αρχίζει να αναρωτιέται: «Τί συμβαίνει; Τί γίνεται τώρα; Είχα κακούς λογισμούς, έφυγαν ήρθαν καλοί. Τώρα δεν έχω ούτε κακούς, ούτε καλούς». Μετά από αυτό το «άδειασμα», γεμίζει ο νους με την Θεία Χάρη και έρχεται ο Θείος φωτισμός…
Να παρακολουθείς τον εαυτό σου, να τον ελέγχεις και να προσπαθείς, όταν ο εχθρός σου φέρνει κακούς λογισμούς, να τους διώχνεις και να τους αντικαθιστάς με καλούς λογισμούς. Τότε ο Θεός, βλέποντας την καλή σου διάθεση, θα συγκαταβεί και θα σε βοηθήσει, οπότε οι κακοί λογισμοί δεν θα βρίσκουν μέσα σου τόπο. Θα φεύγουν και θα έχεις πλέον φυσιολογικά καλούς λογισμούς. Αυτό όμως δεν γίνεται από την μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται χρόνος και συνεχής αγώνας, για να λάβει η ψυχή τον στέφανο της νίκης.
Αν είχες πνευματική υγεία, θα έβλεπες και τα ακάθαρτα, καθαρά. Όπως θα έβλεπες τα φρούτα, έτσι θα έβλεπες και την κοπριά, γιατί η κοπριά βοήθησε να γίνουν τα φρούτα. Όποιος έχει καλούς λογισμούς, έχει πνευματική υγεία και το κακό το μετατρέπει σε καλό. Έτσι αν κάποιος έχει καλούς λογισμούς και τον χτυπήσεις άδικα, θα πει: «Το επέτρεψε ο Θεός, για να εξοφλήσω παλιά μου σφάλματα, δόξα τω Θεώ!». Ενώ ένας άλλος που δεν έχει καλούς λογισμούς και πας να τον χαϊδέψεις, θα νομίζει πως πας να τον χτυπήσεις. Όποιος έχει καλούς λογισμούς, όλα καλά τα βλέπει.
Οι άνθρωποι όλα μπορεί να τα έχουν, εκτός από καλούς λογισμούς. Ταλαιπωρούνται, γιατί δεν αντιμετωπίζουν τα πράγματα πνευματικά. Π.χ. ξεκινάει κανείς να πάει κάπου, παθαίνει βλάβη η μηχανή του αυτοκινήτου του και καθυστερεί λίγο να φθάσει στον προορισμό του. Αν έχει καλό λογισμό, θα πει: «Φαίνεται, ο Καλός Θεός έφερε αυτό το εμπόδιο, γιατί ίσως θα πάθαινα κάποιο ατύχημα, αν δεν είχα αυτήν την καθυστέρηση. Πώς να Σε ευχαριστήσω, Θεέ μου, γι’ αυτό;» και δοξάζει τον Θεό. Ενώ, αν δεν έχει καλό λογισμό, δεν θα αντιμετωπίσει πνευματικά την κατάσταση θα τα βάλει με τον Θεό και θα βρίζει: «Να, θα πήγαινα νωρίτερα, άργησα, τί αναποδιά! Και Αυτός ο Θεός…». Ο άνθρωπος, όταν δέχεται ό,τι του συμβαίνει με δεξιό λογισμό, βοηθιέται. Ενώ, όταν δουλεύει αριστερά, βασανίζεται, λειώνει, παλαβώνει.
