Ι.Μ. ΒΕΡΟΙΑΣ: Την Παρασκευή 25 Ιουνίου το πρωί στο πλαίσιο των ΚΖ΄ Παυλείων που διοργανώνει κάθε χρόνο η Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, ξεκίνησαν οι εργασίες του 27ου Επιστημονικού Συνεδρίου που φέτος θα εξετάσει το θέμα : «Ο Απόστολος Παύλος και οι πνευματικές διεργασίες πριν το 1821».
Κατόπιν της ειδικής άδειας που εκχωρήθηκε στην Ιερά Μητρόπολη μας από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας το Συνέδριο των ΚΖ΄ Παυλείων διεξάγεται στο Χώρο Τεχνών του Δήμου Βεροίας με συγκεκριμένες προϋποθέσεις που διασφαλίζουν την τήρηση των σχετικών μέτρων υγειονομικής προφύλαξης.
Στην αρχή εψάλησαν βυζαντινοί ύμνοι από χορό ιεροψαλτών υπό τη διεύθυνση του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Αθανασίου Νίκου και στη συνέχεια ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως μας Αρχιμ. Δημήτριος Μπακλαγής καλωσόρισε τους συνέδρους.
Εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού δεν προσεκλήθησαν όπως κάθε χρόνο εκπρόσωποι των Ορθοδόξων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, ωστόσο προβλήθηκε βιντεοσκοπημένο το μήνυμα της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, ενώ ανεγνώσθησαν μηνύματα της Α.Θ.Μ. του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου, της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Αντιοχείας κ.κ. Ιωάννου και της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, ενώ στις επόμενες συνεδρίες θα αναγνωσθούν τα μηνύματα των υπολοίπων Προκαθημένων των Ορθοδόξων Πατριαρχείων και των προέδρων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών.
Χαιρετισμό απηύθυναν ο Δήμαρχος Βεροίας κ. Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Θεόδωρος Γιάγκου, ο πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Α.Π.Θ. κ. Κωνσταντίνος Χρήστου, ο Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης εκ μέρους της επιστημονικής επιτροπής των «Παυλείων», ενώ το συνέδριο παρακολούθησαν και τίμησαν με την παρουσία τους ο Βουλευτής Ημαθίας κ. Αναστάσιος Μπαρτζώκας, ο Διοικητής της Ι Μεραρχίας Πεζικού κ. Δημήτριος Βουνίσιος, εκπρόσωπος του Αστυνομικού Διοικητή Ημαθίας, η αναπληρώτρια Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Ευαγγελία Αμοιρίδου, ο Διευθυντής της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας κ. Δημήτριος Πυρινός, ο Διευθυντής της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας κ. Αθανάσιος Παπαδόπουλος, καθηγητές, κληρικοί και λοιποί τοπικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί άρχοντες.
Τέλος στο βήμα ανήλθε ο Ποιμενάρχης μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων ο οποίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου.
Κατά την 1η Συνεδρία προήδρευσε ο πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Α.Π.Θ. κ. Κωνσταντίνος Χρήστου και εισηγήσεις έκαναν: α) ο κ. Θεόδωρος Γιάγκου, Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Το Πηδάλιο την εποχή της Τουρκοκρατίας» και β) η κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Α.Π.Θ., η οποία ανέπτυξε το θέμα: «Η διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου ως αντικείμενο μελέτης στα χρόνια πριν το 21».
Το 27ο Επιστημονικό Συνέδριο θα συνεχίσει τις εργασίες του το απόγευμα της Παρασκευής και θα ολοκληρωθεί αύριο Σάββατο 26 Ιουνίου. Οι εκδηλώσεις των ΚΖ΄ Παυλείων θα ολοκληρωθούν με τις λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν του ιδρυτού της Εκκλησίας των Βεροιέων Αποστόλου των Εθνών Παύλου.
Ο Σεβασμιώτατος κατά την κήρυξη της έναρξης των εργασιών του Συνεδρίου ανέφερε μεταξύ άλλων: «Τή ελευθερία ή Χριστός υμάς ηλευθέρωσε στήκετε» (Γαλ. 5.1). Ο λόγος αυτός τού πρωτοκορυφαίου αποστόλου Παύλουκαί ιδρυτού τής τοπικής μας Εκκλησίας, πρός τιμήν τού οποίου ευγνωμόνως καί ευλαβώς η Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας οργάνωσε καί αφιέρωσε καί τά φετινά ΚΖ/ Παύλεια, στό πλαίσιο τών οποίων πραγματοποιείται τό αρχόμενο σήμερα ΚΖ/ Επιστημονικό Συνέδριο, έχει ιδιαίτερη σημασία στή συγκεκριμένη συγκυρία.
Καί η συγκυρία αυτή δέν είναι άλλη από τήν επέτειο τής συμπληρώσεως 200 ετών από τήν έναρξη τής Ελληνικής Επαναστάσεως, από τήν ημέρα κατά τήν οποία οι πρόγονοί μας αποφάσισαν μέ τήν ευλογία τού Θεού νά ξεσηκωθούν γιά νά αποτινάξουν τόν βαρύ τουρκικό ζυγό, συγκυρία η οποία υπήρξε αφορμή καί γιά τήν επιλογή τού θέματος τού Συνεδρίου μας: «Ο απόστολος Παύλος καί οι πνευματικές διεργασίες πρίν τό 1821». Τό Συνέδριό μας, άλλωστε, εντάσσεται στό πλαίσιο τών εορτασμών τής Εκκλησίας τής Ελλάδος καί τής Ιεράς Μητροπόλεώς μας γιά τήν επέτειο τής εθνικής παλιγγενεσίας.
Όταν ο ουρανοβάμων απόστολος Παύλος αναφέρεται στήν ελευθερία, δέν εννοεί βεβαίως τήν εξωτερική, τή φυσική ελευθερία τού ανθρώπου, αλλά τήν εσωτερική, τήν πνευματική ελευθερία, τήν οποία χαρίζει ο Χριστός στούς ανθρώπους διά τής απαλλαγής τους από τήν αμαρτία, τά πάθη καί τήν καταδυναστεία τού διαβόλου. Έστω όμως καί άν η προτροπή αυτή τού αποστόλου δέν συνδέεται άμεσα μέ τήν απελευθέρωση τού Έθνους μας, σχετίζεται όμως ουσιαστικά, καθώς οι πατέρες μας θεώρησαν τόν Χριστό ως ελευθερωτή τους από τόν ζυγό τής δουλείας, όπως αποδεικνύεται από τό «Τάμα τού Έθνους», τήν υπόσχεση δηλαδή πού έδωσαν οι Έλληνες αγωνιστές τού 1821, ακολουθώντας πρόταση τού Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, νά ανεγείρουν στήν Αθήνα ιερό ναό τού Σωτήρος Χριστού ως ένδειξη ευγνωμοσύνης γιά τήν απελευθέρωση τής Ελλάδος. Η υπόσχεση αυτή επικυρώθηκε μέ ειδικό ψήφισμα τής Εθνικής Συνελεύσεως τού 1829, αλλά δυστυχώς δέν πραγματοποιήθηκε ακόμη.
Οι επανειλημμένες αναφορές τού αποστόλου Παύλου στήν ελευθερία δέν εκφράζουν μόνο τήν πίστη του στήν ελευθερία τής εν Χριστώ ζωής, αλλά εκφράζουν καί τήν προσωπικότητα τού πρωτοκορυφαίου αποστόλου, όπως αυτή παρουσιάζεται τόσο μέσα από τίς επιστολές του όσο κυρίως μέσα από τίς Πράξεις τών Αποστόλων.
Ο ουρανοβάμων απόστολος, τόν οποίο τιμούμε, γεννήθηκε καί ανατράφηκε στήν ελληνιστική Ταρσό, σέ ένα περιβάλλον ανοικτών οριζόντων, τό οποίο επέτρεπε καί αποδεχόταν ελευθερίες άγνωστες γιά άλλα ιουδαϊκά περιβάλλοντα, όπου η προσκόλληση στό γράμμα τού νόμου δημιουργούσε αγκυλώσεις καί λειτουργούσε δεσμευτικά γιά τούς ανθρώπους. Γι’ αυτό καί ο απόστολος Παύλος όχι μόνο τολμά νά ομιλεί μέ άνεση ενώπιον τού συνεδρίου τών Ιουδαίων καί τού βασιλέως Αγρίππα, αλλά καί νά ορθώνει τό ανάστημά του καί νά επικαλείται τό δικαίωμά του ως Ρωμαίου πολίτου νά κριθεί από τόν Ρωμαίο αυτοκράτορα, σέ μία εποχή κατά τήν οποία οι ομόθρησκοί του βρίσκονται υπό ρωμαϊκή κυριαρχία.
Η βεβαιότητα ότι «ού τό πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία» (2 Κορ. 3.17) είναι διάχυτη στίς επιστολές τού αποστόλου Παύλου, από τίς οποίες προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά τά αποστολικά αναγνώσματα καί αποτελούν, κατά συνέπεια, κείμενα οικεία στούς εκκλησιαζομένους πιστούς, αφήνοντας, ακόμη καί άν δέν είναι απολύτως κατανοητά, τό αποτύπωμά τους στήν ψυχή τών ακροατών.
Αυτό συνέβαινε ασφαλώς, έστω καί υποσυνείδητα, στίς ψυχές τών υποδούλων Ελλήνων, οι οποίοι στά τετρακόσια χρόνια τής σκλαβιάς είχαν ως μοναδικό καταφύγιο τήν Εκκλησία καί ως μοναδικό σχολείο, γιά νά διατηρήσουν τήν επαφή τους μέ τή γλώσσα καί τήν ιστορία τού Γένους, τή θεία λατρεία. Καί αυτό συνέβαλε, ώστε νά μήν αντιμετωπίζουν τή σκλαβιά μοιρολατρικά ούτε νά χάνουν τήν ελπίδα τους ότι θά ελευθερωθούν.
Η στέρηση τής ελευθερίας τους εξελίχθηκε σέ επιθυμία γιά τήν απόκτησή της, σέ τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε τό κυρίαρχο σύνθημα τής Ελληνικής Επαναστάσεως νά είναι τό: «Ελευθερία ή θάνατος».
Ο θάνατος όμως, ο οποίος προτείνεται ως εναλλακτικός τής ελευθερίας, είτε αφορά στόν θάνατο χάριν τής ελευθερίας τής πατρίδος, είτε αφορά στό μαρτύριο, προκειμένου νά διατηρήσει ο νεομάρτυρας τήν ελευθερία τής πίστεώς του στόν Χριστό, είτε ακόμη αφορά στήν εκούσια επιλογή τού θανάτου, όπως στήν περίπτωση τών γυναικών πού έπεσαν στόν Ζάλογγο καί στήν Αράπιτσα, προκειμένου νά αποφύγουν τήν ατίμωση, έχει νόημα υπό τήν προοπτική τής αιωνίου ζωής, τής αληθώς ελευθέρας ζωής, καί συνδέεται μέ τήν πανηγυρική διακήρυξη τού ουρανοβάμονος αποστόλου Παύλου «εμοί τό ζήν Χριστός καί τό αποθανείν κέρδος» (Φιλιπ. 1.21).
Δέν θά ήταν, λοιπόν, υπερβολικό νά θεωρήσουμε ότι ο πρωτοκορυφαίος απόστολος Παύλος λειτουργεί ως πνευματικός αλείπτης όχι μόνο τών νεομαρτύρων αλλά καί τών εθνομαρτύρων καί όλων εκείνων οι οποίοι αγωνίσθηκαν τό 1821 γιά τήν απελευθέρωση τού υποδούλου Γένους.
Ο απόστολος Παύλος συμβάλλει όμως καί στίς πνευματικές διεργασίες στούς κόλπους τού σκλαβωμένου Ελληνισμού πρίν από τό 1821. Οι διδάσκαλοι τού Γένους κατά τόν 18ο αιώνα, όπως ο Ηλίας Μηνιάτης, ο Νικηφόρος Θεοτόκης, ο Ευγένιος Βούλγαρης, αλλά καί αρκετοί πρίν από αυτούς, συγγράφουν ομιλίες «εις τάς επιστολάς τού αποστόλου Παύλου», ενώ η διδασκαλία τού αποστόλου χρησιμοποιείται καί αξιοποιείται όχι μόνο στό κήρυγμα αλλά καί σέ άλλα έργα τους.
Η επίδραση τού ουρανοβάμονος αποστόλου Παύλου είναι όμως κατ’ εξοχήν εμφανής στήν περίπτωση τού αγίου ισαποστόλου Κοσμά τού Αιτωλού.
Μιμούμενος τίς τέσσερις αποστολικές περιοδείες τού αποστόλου τών Εθνών, διά τών οποίων ευαγγελίσθηκε «Χριστόν εσταυρωμένον καί αναστάντα», ο άγιος Κοσμάς επιδιώκει μέ τίς τέσσερις περιοδείες του τόν επανευαγγελισμό τών υποδούλων Ελλήνων καί τήν ενθάρρυνσή τους γιά νά διεκδικήσουν τήν απαλλαγή τους από τόν τουρκικό ζυγό, στηρίζοντάς τους μέ τίς διδαχές του αλλά καί προφητεύοντας ότι τό ποθούμενο, δηλαδή η ελευθερία, δέν θά αργήσει νά έρθει.
Αυτή τή σχέση τού αποστόλου τής Ελλάδος καί τή συμβολή του στίς πνευματικές διεργασίες πού προετοίμασαν τήν Ελληνική Επανάσταση καί οδήγησαν στήν απελευθέρωση τού Έθνους μετά από πολλούς αιώνες σκλαβιάς θά επιχειρήσουμε νά αναδείξουμε μέσα από τό φετινό Συνέδριο τών ΚΖ/ Παυλείων μέ τή συμμετοχή πολλών καί διακεκριμένων εισηγητών.
Δυστυχώς καί φέτος, εξαιτίας τών ειδικών συνθηκών πού επικρατούν λόγω τής πανδημίας, δέν έχουμε τή χαρά τής φυσικής παρουσίας τών εκπροσώπων τών πρεσβυγενών καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τών κατά τόπους Αυτοκεφάλων Εκκλησιών καί τών αγιωτάτων Προκαθημένων τους. Είμεθα ευγνώμονες όμως, διότι καί φέτος τιμούν τό Συνέδριό μας χαιρετίζοντας καί επευλογώντας τίς εργασίες του διά τών σεπτών μηνυμάτων τους.
Άς μού επιτραπεί, λοιπόν, νά εκφράσω τή βαθύτατη ευγνωμοσύνη μου καί τίς ολοκάρδιες ευχαριστίες μου πρός τήν Αυτού Θειοτάτη Παναγιότητα, τόν Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, καί πρός αγιωτάτους Προκαθημένους τών λοιπών πρεσβυγενών καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τών Αυτοκεφάλων Εκκλησιών γιά τήν ευλογητική παρουσία τους στό ΚΖ/ Επιστημονικό Συνέδριο τής Ιεράς Μητροπόλεώς μας πρός τιμήν τού μεγίστου αποστόλου Παύλου.
Φέτος έχουμε τή χαρά, παρά τίς δυσκολίες πού συνεχίζει νά προκαλεί η πανδημία, νά πραγματοποιούμε τό ΚΖ/ Επιστημονικό Συνέδριο τών Παυλείων στόν Χώρο Τεχνών, κατόπιν ειδικής αδείας τής Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας καί τού ΕΟΔΥ, πρός τούς οποίους εκφράζω τίς θερμότερες ευχαριστίες μου, όπως καί πρός τό Διοικητικό Συμβούλιο τού Χώρου Τεχνών γιά τήν ευγενή φιλοξενία.
Ευχαριστώ ακόμη από καρδίας τίς πολιτικές καί στρατιωτικές αρχές τής Βεροίας καί τής περιοχής μας, γιατί μέ τήν παρουσία τους εκφράζουν μαζί μας τήν ευγνωμοσύνη καί τόν σεβασμό τους πρός τόν ιδρυτή τής τοπικής μας Εκκλησίας, άγιο ένδοξο απόστολο Παύλο.
Ευχαριστώ ακόμη θερμά τούς καθηγητές, μέλη τής Επιστημονικής Επιτροπής, τά μέλη τής Οργανωτικής Επιτροπής, τούς διακεκριμένους εισηγητές μας καί όλους τούς συμμετέχοντες πού ανταποκρίθηκαν στήν πρόσκλησή μας καί τιμούν καί φέτος τόν ουρανοδρόμο απόστολο Παύλο.
Γνωρίζω ότι πολλοί ακόμη θά ήθελαν νά είναι μαζί μας σήμερα, αλλά λόγω τών συνθηκών καί τού περιορισμένου αριθμού ατόμων πού αυτές επιβάλλουν, δέν μπορούν δυστυχώς νά είναι. Τούς ευχαριστώ όλους στά πρόσωπα τών παρόντων εκπροσώπων τού ιερού κλήρου, τών ευλαβών μοναστικών ταγμάτων καί τού ευσεβούς λαού, πού συνέδραμε γιά νά τιμήσει τόν τών Βεροιέων καί τών Μακεδόνων διδάσκαλο, τόν μέγα Παύλο.
Πρός αυτόν στρεφόμενοι καί αυτή τήν ώρα, όπως καί «εν παντί καιρώ καί πάση ώρα», επικαλούμεθα τή χάρη καί τίς πρεσβείες του γιά τήν αγαθή εξέλιξη τών εργασιών τού Συνεδρίου μας, τού οποίου καί κηρύσσω τήν έναρξη, ώστε καί νά τόν τιμήσουμε επαξίως καί νά ωφεληθούμε πνευματικά δι’ αυτού.
