Ναυπάκτου Ιερόθεος: Είμαι από τούς πρώτους στήν Ελλάδα πού έκανα τό νέο εμβόλιο καί μέ τό κείμενό μου αυτό ήθελα νά εκφράσω μερικές σκέψεις μου πού μέ οδήγησαν σέ αυτό.
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου
1. Η πανδημία ως πόλεμος
Περίπου έναν χρόνο μάς ταλαιπωρεί ο νέος κορωνοϊός (sars-cov2) πού προκαλεί τήν ασθένεια covid-19, καί δημιούργησε πολλά προβλήματα στήν Εκκλησία, τήν κοινωνία καί τήν οικογένεια. Οι οικονομικές, ψυχολογικές καί πρό παντός οι κοινωνικές συνέπειες είναι μεγάλες καί δέν μπορεί κανείς νά τίς μετρήση καί νά τίς προσπεράση.
Τήν πρώτη περίοδο τής πανδημίας πού ήμουν εκπρόσωπος τής Εκκλησίας, μού δόθηκε η δυνατότητα νά δώ όλο τό θέμα πού σχετίζεται μέ τόν νέο ιό, τίς επιπτώσεις πού έχει στόν άνθρωπο, τήν κοινωνία καί τήν Εκκλησία.
Ήδη διάφοροι επιστήμονες ερευνούν τό τί θά γίνη όταν θά περάση αυτή η απειλή. Οι άνθρωποι θά αποκτήσουν συνήθειες διαφορετικές. Ο καθηγητής τού Γέϊλ δρ. Νικόλας Χρηστάκης, πού είναι «ειδικός κοινωνικός επιδημιολόγος», παρατηρεί ότι καί στήν περίπτωση αυτή θά συμβή ό,τι συμβαίνει σέ κάθε παρόμοια πανδημία. Δηλαδή, οι άνθρωποι κατά τήν πανδημία απομονώνονται γιά νά προστατευθούν, καί όταν περάση η απειλή τής πανδημίας αποζητούν ελευθερίες. Έτσι, όταν περάση η πανδημία, παρατηρούνται «έκρηξη καταναλωτισμού, σεξουαλική απελευθέρωση, απομάκρυνση από τήν θρησκεία» (iefimerida, 23-12-2020).
Η κάθε πανδημία είναι ένας πόλεμος, ο οποίος αντιμετωπίζεται μέ φάρμακα, εμβόλια, ιατρική παρακολούθηση. Όλα πρέπει νά τεθούν στήν υπηρεσία τής προστασίας τής σωματικής υγείας, πού δέν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσον γιά τήν ανάπτυξη τού ανθρώπου, γιά τήν εκπλήρωση τών σκοπών του καί κυρίως τήν ένωσή του μέ τόν Θεό.
Σέ αυτόν τόν πόλεμο ένα όπλο είναι τό εμβόλιο, όπως βέβαια γίνεται καί σέ άλλες ασθένειες. Μέ τό εμβόλιο ενισχύεται τό ανοσοποιητικό σύστημα τού οργανισμού μας, γιά νά αντιμετωπίση κάθε ξένο σώμα αντιγόνο πού εισέρχεται στόν οργανισμό μας.
Στίς ημέρες μας γίνεται πολύς λόγος γιά τό νέο εμβόλιο καί γίνεται προετοιμασία γιά τόν εμβολιασμό τών ανθρώπων. Επειδή ζούμε σέ έναν ιδιότυπο αόρατο πόλεμο καί μάλιστα παγκόσμιο, πού γίνεται κυρίως στά Νοσοκομεία, αλλά καί στίς κοινωνίες καί τά σπίτια, δέν πρέπει νά μένουμε απαθείς, ούτε νά παραμένουμε στίς κερκίδες ως θεατές, αλλά νά συμμετέχουμε σέ αυτόν τόν πόλεμο.
Σέ μιά συνέντευξη πού έδωσα πρόσφατα μία δημοσιογράφος (Βάλια Νικολάου) μέ ρώτησε: «Σεβασμιώτατε, θέλω νά σάς ρωτήσω ευθέως. Θά κάνατε τό εμβόλιο κατά τού κορονοϊού;». Καί εγώ απάντησα:
«Θά σάς απαντήσω καί εγώ ευθέως. Σέ όλα τά παιδιά μέχρι τήν ηλικία τών δέκα ετών γίνονται εμβολιασμοί υποχρεωτικά γιά 13 νόσους καί προαιρετικά γιά άλλες 3 νόσους, δηλαδή συνολικά γίνονται 16 εμβόλια, καί πολλά από αυτά είναι επαναλαμβανόμενα. Επίσης, στίς επόμενες ηλικίες γίνονται άλλα εμβόλια καί σέ αυτά οφείλεται η αύξηση τού προσδόκιμου ορίου ζωής.
Τά εμβόλια ενισχύουν τό ανοσιοποιητικό σύστημα τού οργανισμού γιά νά αντιμετωπίση τούς ιούς.
Καί εγώ έχω κάνει εμβόλια, διότι διαφορετικά πιθανόν δέν θά ζούσα καί κάθε χρόνο κάνω τό εμβόλιο γιά τήν γρίπη. Θά κάνω όμως καί τό νέο εμβόλιο ύστερα από τίς εγκρίσεις τών αρμοδίων Οργανισμών καί τήν απόφαση τής Ιεράς Συνόδου καί τίς υποδείξεις τών θεραπόντων ιατρών μου.
Βεβαίως, δέν δίνω συνωμοσιολογικές καί ιδεολογικές ερμηνείες στά εμβόλια. Θεωρώ ότι μέ τόν τρόπο αυτό μπορώ νά παρατείνω τήν βιολογική ζωή, χωρίς αυτό νά είναι αυτοσκοπός μου, ώστε νά βοηθήσω όσο μπορώ όσους μέ έχουν ανάγκη καί νά προετοιμασθώ κατάλληλα γιά τόν θάνατό μου καί τήν συνάντησή μου μέ τόν Χριστό.
Μέ ενδιαφέρει περισσότερο τό πνευματικό εμβόλιο πού είναι η προσευχή καί η θεία Κοινωνία τού Σώματος καί τού Αίματος τού Χριστού καί στενοχωρούμαι όταν τό αρνούνται στούς Χριστιανούς» (Ελεύθερος Τύπος, 13-12-2020).
Λίγο πρίν από τά Χριστούγεννα ο Υπουργός Υγείας κ. Βασίλειος Κικίλιας μού τηλεφώνησε μού πρότεινε νά είμαι εκείνος από πλευράς Εκκλησίας πού θά λάβω μέρος στούς πρώτους εμβολιασμούς. Τόν ευχαρίστησα, αλλά αμέσως τού είπα ότι αυτό είναι θέμα τού Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών καί Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου καί τής Ιεράς Συνόδου. Εγώ πάντοτε σέβομαι τούς θεσμούς καί δέν μπορώ νά προτρέξω. Όταν έρθη η σειρά τής Ναυπάκτου, θά τό κάνω εδώ στήν Ναύπακτο, μαζί μέ τόν Δήμαρχο καί τούς κατοίκους τής Ναυπάκτου. Μού είπε ότι είχε κλείσει συνάντηση μέ τόν Μακαριώτατο καί εκεί θά συνεζητείτο καί αυτό τό θέμα.
Επικοινώνησα μέ τόν Αρχιεπίσκοπο καί τού είπα τά ίδια περίπου, καί εκείνος μού ζήτησε νά τού γράψω τίς απόψεις μου γιά τό εμβόλιο. Κατόπιν τούτου τού απέστειλα τό ακόλουθο γράμμα.
2. Τό γράμμα μου στόν Αρχιεπίσκοπο
«Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,
Σκέπτομαι αυτές τίς ημέρες τό θέμα τού εμβολίου, τό οποίο μελετώ από πολλές πλευρές. Θά ήθελα νά Σάς εκφράσω μερικές απόψεις μου.
1. Από τήν μικρή μας ηλικία εμβολιασθήκαμε πολλές φορές, καί μέ τόν τρόπο αυτό, καί πρό παντός μέ τήν βοήθεια τού Θεού, ζούμε μέχρι τώρα αντιμετωπίζοντας τήν μεγάλη θνησιμότητα πού υπήρχε στά χρόνια μας κατά τήν παιδική ηλικία. Οπότε, θεωρώ ότι καί στόν τομέα αυτό ευεργετική τήν ιατρική επιστήμη.
Γιά παράδειγμα, τήν ασθένεια τής λέπρας (νόσος Χάνσεν), πού υπήρχε από τήν αρχαία εποχή, ακόμη καί πρίν τόν Χριστό μέχρι τά πρόσφατα χρόνια, τήν αντιμετώπισε η ιατρική επιστήμη μέ τά αντιβιοτικά καί μέ τό εμβόλιο τής φυματίωσης. Βεβαίως, ο Χριστός θεράπευσε λεπρούς, όπως τό έκαναν καί οι άγιοι μέ τήν δύναμη τού ονόματος τού Χριστού, αλλά αυτό γινόταν σέ μερικούς πού είχαν ιδιαίτερη πίστη καί παρά τά θαύματα, η νόσος τής λέπρας παρέμεινε μέχρι τής ευρέσεως τών αναλόγων φαρμάκων.
Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν σαφέστατα όρια μεταξύ Εκκλησίας καί επιστήμης. Η Εκκλησία κυρίως ενδιαφέρεται γιά τήν θεραπεία τών δυνάμεων τής ψυχής, ώστε νά λειτουργούν κατά φύση καί υπέρ φύση καί συντελεί στήν σωτηρία τού ανθρώπου, τήν θέωσή του, καί αυτό έχει επιδράσεις καί στό σώμα, ενώ η ιατρική επιστήμη ενδιαφέρεται γιά τήν υγεία τού σώματος. Βέβαια, συνεργάζονται η Εκκλησία καί η επιστήμη γιά τήν βοήθεια τού ανθρώπου στόν βαθμό πού υπάρχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ ψυχής καί σώματος.
Τελικά, ο θεολόγος δέν εισέρχεται στόν χώρο τής επιστήμης, εκτός κι άν είναι συγχρόνως καί επιστήμονας, καί ο επιστήμονας δέν εισέρχεται στόν χώρο τής θεολογίας, εκτός καί άν είναι συγχρόνως καί θεολόγος. Καί όταν κάνω λόγο γιά θεολόγο, εννοώ τόν θεούμενο άγιο. Ζούμε σέ μιά εποχή στήν οποία πρέπει νά διαφυλάσσουμε τά όρια αυτά, ώστε νά μήν φθάσουμε στόν Μεσαίωνα πού συγκρούστηκαν οι αναδυόμενες τότε επιστήμες, μέ τήν σχολαστική θεολογία τών Ρωμαιοκαθολικών.
2. Στίς ημέρες μας γίνονται εμβόλια γιά πολλές νόσους, από τήν γέννηση ενός παιδιού μέχρι τήν ηλικία τών δέκα (10) ετών. Ρώτησα κάποιο ιατρό γιά νά μέ ενημερώση γιά τό πόσα εμβόλια γίνονται στήν δεκαετία αυτή (ενός έως δέκα ετών), καί μού έδωσε τήν εξής απάντηση.
Γίνεται υποχρεωτικός εμβολιασμός γιά δέκα τρείς (13) νόσους καί προαιρετικός γιά τρείς (3) νόσους (ηπατίτιδα Α, ροταϊό, φυματίωση), δηλαδή δέκα έξι (16) συνολικά εμβόλια.
Αναλυτικά, στόν πρώτο χρόνο, από τό τέλος τού 2ου μήνα, γίνονται 6 εμβόλια σέ ένα, τό λεγόμενο εξαδύναμο, ήτοι γιά διφθερίτιδα, τέτανο, πολυομελίτιδα, κοκκίτη, αιμόφιλο τής ινφλουέντζα, ηπατίτιδα Β΄, καί γίνεται αυτό σέ τρείς δόσεις, ήτοι 2ο, 4ο, 6ο, μήνα. Τό 7ο εμβόλιο γίνεται γιά πνευμονιόκοκκο τό 8ο εμβόλιο γιά μηνιγγιτιδόκοκκο τό 9ο εμβόλιο γιά ροταϊό στόν 15ο μήνα γίνεται τό 10ο εμβόλιο γιά τήν ιλαρά. Τό 11ο εμβόλιο γιά ερυθρά. Τό 12ο εμβόλιο γιά παρωτίτιδα. Τό 13ο εμβόλιιο γιά ανεμοβλογιά. Στούς 18 μήνες γίνονται επαναληπτικά εμβόλια γιά τήν μηνιγγίτιδα καί τήν ηπατίτιδα. Στήν 2ετία γίνεται επαναληπτικό εμβόλιο πνευμονιόκοκκου.
Βέβαια, σέ αυτά πρέπει νά προστεθούν καί άλλα εμβόλια, πού γίνονται σέ μεγαλύτερες ηλικίες, καί μάλιστα τό εμβόλιο τής γρίππης, πού γίνεται σέ μεγαλύτερες ηλικίες, κάθε χρόνο, στό οποίο προστίθενται καί διάφορα στελέχη.
Γιά τό νέο εμβόλιο γίνεται συζήτηση επειδή εισάγεται στό mRNA γενετικά τροποποιημένη πληροφορία πού κωδικοποιεί τήν πρωτεΐνη τής επιφάνειας τού ιού, ώστε νά επιτευχθή ανοσολογική απάντηση. Όμως, οι Παγκόσμιοι Οργανισμοί έχουν αποφανθή γιά τήν ασφάλειά του, καί εν πάση περιπτώσει μέ αυτό, παρά τίς παρενέργειές του, όπως έχουν όλα τά φάρμακα, αντιμετωπίζεται τό φάσμα τού θανάτου πού θερίζει τήν ανθρωπότητα. Οι παρενέργειες πού τυχόν θά προκληθούν από τό νέο εμβόλιο θά είναι λιγότερες από τόν θάνατο πού προκαλεί ο sars-cov2.
Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός τού ανθρώπου επηρεάζεται από τίς μολύνσεις πού υπάρχουν στήν φύση. Καί τό ότι αυξήθηκε τό προσδόκιμο όριο ηλικίας τού ανθρώπου οφείλεται στήν προσφορά τής ιατρικής επιστήμης. Αυτή μάς βοηθά στήν παράταση τής βιολογικής ζωής, ώστε νά βοηθήσουμε όσο μπορούμε τούς συνανθρώπους μας καί νά προετοιμασθούμε καλύτερα μέ τήν μετάνοια καί τήν προσευχή, γιά νά αντιμετωπίσουμε τόν θάνατο καί νά συναντήσουμε τόν Χριστό.
Φυσικά, γιά τήν ανάπτυξη τής πνευματικής μας ζωής, μάς βοηθούν τά πνευματικά εμβόλια, πού είναι τό βάπτισμα καί τό Χρίσμα, καί η Μετάληψη τού Σώματος καί τού Αίματος τού Χριστού, πού είναι τό «αντίδοτο τού μή αποθανείν».
3. Γίνεται διάλογος κατά πόσον η Εκκλησία μπορεί νά συστήση τόν εμβολιασμό τού ανθρώπου γιά τήν ασθένεια covid-19.
Υπάρχουν κάποιες αντιρρήσεις, από πλευράς μερικών ιατρών, καί η συζήτηση αυτή πρέπει νά εξαντληθή μεταξύ τών επιστημόνων ιατρών, γιά τό καλό τής ιατρικής επιστήμης καί γενικότερα τού ανθρώπου. Άλλωστε, μέ τόν επιστημονικό διάλογο η ιατρική επιστήμη αφ ενός μέν διασφαλίζεται, αφ ετέρου δέ αναπτύσσεται ακόμη περισσότερο.
Επίσης, υπάρχουν άλλοι πού ισχυρίζονται ότι οι διεθνείς καί Ευρωπαϊκοί οργανισμοί, πού ενέκριναν τό νέο εμβόλιο, πιέστηκαν από διάφορα οικονομικά καί πολιτικά συμφέροντα. Αυτό, όμως, άν όντως εξασκήθηκαν τέτοιες πιέσεις, γίνεται καί γιά άλλες περιπτώσεις παραγωγής προϊόντων πού χρησιμοποιούμε στόν βίο μας, όπως τήν τεχνολογία, αλλά καί τά άλλα φάρμακα.
Γιά τήν βιοτεχνολογία αναπτύχθηκαν διάφορες μορφές της, ήτοι η «λευκή βιοτεχνολογία», όπως χαρακτηρίζονται οι εφαρμογές τής βιοτεχνολογίας στήν βιομηχανία, η «πράσινη βιοτεχνολογία», όπως χαρακτηρίζονται οι εφαρμογές της στόν αγροτικό τομέα, καί η «κόκκινη βιοτεχνολογία», όπως χαρακτηρίζονται οι εφαρμογές τής βιοτεχνολογίας στήν υγεία καί τήν ιατρική, πού γίνεται προσπάθεια νά καταπολεμηθούν καί νά προληφθούν οι ασθένειες στούς ανθρώπους. Όμως όλοι χρειαζόμαστε κατά βαθμούς καί τρόπους τά επιτεύγματα τής σύγχρονης βιοτεχνολογίας καί στά φάρμακα.
Υπάρχουν, βέβαια, καί μερικοί συνωμοσιολόγοι, πού βλέπουν καί στό θέμα αυτό διάφορες συνωμοσίες. Νομίζω, όμως, ότι τό θέμα αυτό δέν είναι αυστηρά θεολογικό, είναι καθαρά θέμα σωματικής υγείας τού ανθρώπου, καί τόν πρώτο λόγο έχει η ιατρική επιστήμη καί ο θεράπων ιατρός κάθε ανθρώπου, ο οποίος γνωρίζει τό ιατρικό ιστορικό του. Άν θελήση κανείς νά βρή συνωμοσίες, σέ όλα τά θέματα, τότε πρέπει νά κλειστή σέ μιά «προστατευτική γυάλα», νά μή χρησιμοποιή καθόλου τήν σύγχρονη τεχνολογία ή νά αναχωρήση στήν έρημο καί νά μή χρησιμοποιή τά επιτεύγματα τής συγχρόνου επιστήμης σέ όλες τίς πτυχές τής ζωής μας.
4. Τό ερώτημα πού τίθεται είναι, τί πρέπει νά κάνη η Εκκλησία στό θέμα αυτό.
Νομίζω, κατ αρχήν θά πρέπει νά ακούγονται οι εισηγήσεις τής Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής.
Έπειτα, είναι ένα θέμα ελευθερίας τού ανθρώπου, ο οποίος άνθρωπος έχει επικοινωνία μέ τούς θεράποντες ιατρούς του. Όπως σέ όλα τά άλλα εμβόλια καί τίς ιατρικές θεραπείες δέν αποφαίνεται η Ιερά Σύνοδος, έτσι δέν μπορεί νά αποφανθή καί στό θέμα αυτό.
Επί πλέον, σέ προσωπικό επίπεδο τών ποιμένων, θά πρέπει νά διευκρινισθή ότι βρισκόμαστε σέ μιά μεγάλη παγκόσμια πανδημία, κατά τήν οποία καθημερινώς πεθαίνουν άνθρωποι. Είναι ένας παγκόσμιος πόλεμος. Καί όπως ο πόλεμος είναι μιά περιπέτεια γιά τούς ανθρώπους, τό ίδιο συμβαίνει καί σέ αυτόν τόν παγκόσμιο πόλεμο. Οι Ποιμένες δέν μπορούν νά μένουν απαθείς μπροστά στά καθημερινά θύματα τού covid-19, πού εκφράζονται είτε ως «κρούσματα» είτε ως «θάνατοι» είτε ως οικονομική κρίση είτε ως ψυχολογική κρίση από τόν εγκλεισμό καί τόν φόβο τού θανάτου.
Η Εκκλησία, καίτοι είναι εναντίον τού πολέμου, πού απειλεί τήν ζωή τών ανθρώπων, εν τούτοις συμμετέχει ποικιλοτρόπως στήν αντιμετώπιση αυτής τής απειλής γιά τήν διαφύλαξη «βωμών καί εστιών». Τό ίδιο πρέπει νά συμβαίνη καί στήν παρούσα κατάσταση. Πρέπει νά βοηθήσουμε, σεβόμενοι τήν ελευθερία κάθε ανθρώπου, στό νά δημιουργηθή «ανοσία» στόν πληθυσμό, δηλαδή νά δημιουργηθή άμυνα καί «οχυρό» στόν άνθρωπο καί τήν κοινωνία, πού σημαίνει, νά ενισχυθή τό ανοσοποιητικό σύστημα τού οργανισμού τού ανθρώπου καί τής κοινωνίας, γιά νά προστατευθούν «ανθρώπινες ζωές», αφού η ανθρώπινη ζωή είναι ευλογία Θεού καί δίνεται γιά νά δοξάζεται ο Θεός, νά υπηρετήται ο συνάνθρωπος καί νά σωθή ο ίδιος ο άνθρωπος αιωνίως.
Καί άν υπάρχουν μερικές παρενέργειες, όπως γίνεται σέ όλα τά φάρμακα, θά είναι λιγότερες από τά καθημερινά κρούσματα καί τούς θανάτους, καί θά βοηθήση νά αποβληθή ο φόβος τού θανάτου καί νά επανέλθη η κανονικότητα στήν κοινωνία μας καί τό Κράτος, αλλά καί στήν Εκκλησία γιά νά τελούμε ελεύθερα τά Μυστήρια καί τίς ακολουθίες.
Αυτά θέτω υπ όψη Σας μέ βαθύτατο σεβασμό στό πρόσωπό Σας
+ Ο Ναυπάκτου καί Αγίου Βλασίου Ιερόθεος».
