Ι. Μ. Λαγκαδά: Θ΄ Θεολογικό – Αγιολογικό Συνέδριο

Ι. Μ. Λαγκαδά: Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το εσπέρας της 28ης Φεβρουαρίου ε.έ., το Θ´ Διεθνές Θεολογικό – Αγιολογικό Συνέδριο προς τιμήν της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυράννης της Οσσαίας, που εφέτος είχε ως κεντρικό θέμα «Ο Άγιος Λάζαρος, ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».

Οι εργασίες του Συνεδρίου, λάβανε χώρα εις την κεντρική αίθουσα του Πολυδυνάμου Πνευματικού Κέντρου «Αγία Κυράννα», υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης και εντάχτηκε μέσα στο γενικότερο πλαίσιο λειτουργίας του εγκεκριμένου, από τους αρμόδιους Κρατικούς Φορείς, Προγράμματος Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, το οποίο λειτουργεί με τη συνεργασία της Διεθνούς Ακαδημίας Θεολογικών και Φιλοσοφικών Σπουδών «Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος», ενώ συμμετείχαν εκλεκτοί Καθηγητές από τις Θεολογικές Σχολές του Α.Π.Θ., του Ε.Κ.Π.Α. και του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Μεταξύ των Συνέδρων παρέστησαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού κ.κ. Κύριλλος, Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ.κ. Θεόκλητος, Τρίκκης και Σταγών κ.κ. Χρυσόστομος, Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ.κ. Στέφανος, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Θερμών κ.κ. Δημήτριος, καθώς επίσης ο Βουλευτής των Αν. Ελλ. κ. Γεώργιος Λαζαρίδης, ο Δήμαρχος Λαγκαδά κ. Ιωάννης Καραγιάννης, εκπρόσωποι της Δημοτικής Αυτοδιοικήσεως καθώς επίσης και της Ακαδημαϊκής Κοινότητος.

Την εκδήλωση άνοιξε η Βυζαντινή Χορωδία της Μητροπόλεως Λαγκαδά «ο Απόστολος Παύλος» με επικεφαλής τον Άρχων Υμνωδό της Μ.τ.Χ.Ε. Μουσικολογιώτατο κ. Γεώργιο Φερεντίνο η οποία και απέδωσε ύμνους από τις ακολουθίες της Αγίας Νεομάρτυρος Κυράννης και του Αγίου Λαζάρου.

Στο πρώτο μέρος του Θεολογικού Συνεδρίου, ανεγνώσθησαν τα χαιρετιστήρια μηνύματα της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, από τον Αιδεσιμ. Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου και Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο της καθ´ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως π. Αναστάσιο Παρούτογλου, του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Γρεβενών κ.κ. Δαβίδ, ο οποίος και παρέστη στις εργασίες ως εκπρόσωπος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κύκκου και Τυλληρίας κ.κ. Νικηφόρου, του Υφυπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Μάρκου Μπόλαρη, του Πρυτάνεως της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας κ. Φίλιππου Πουγιούτα, ενώ χαιρετισμό απεύθυναν ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Θεόδωρος Γιάγκου, ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας κ. Χρήστος Οικονόμου, καθώς επίσης και ο επιχώριος Μητροπολίτης Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ.κ. Ιωάννης, εμπνευστής και διοργανωτής της Ημερίδος, ο οποίος παράλληλα και εκήρυξε και την έναρξη των επιστημονικών εργασιών του Θεολογικού Συνεδρίου.

Κατά την διάρκεια της Α΄ Συνεδρίας πρώτη εισηγήτρια ήταν η Καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κα Άννα Κόλτσιου – Νικήτα, η οποία και ανέπτυξε το θέμα: «Από την πρωτοχριστιανική θεώρηση του θανάτου στο Παύλειο κήρυγμα της Ανάστασης», επεσήμανε «τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο θάνατος και η μεταθανάτια τύχη του ανθρώπου στην προχριστιανική σκέψη, στο πλαίσιο του ερωτήματος γιατί οι Αθηναίοι δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν το κήρυγμα της ανάστασης του Αποστόλου Παύλου».

»Η αρχαία λογοτεχνία, που είναι βαθύτατα θρησκευτική εστίασε στην παραμυθία του θανάτου, την παρηγοριά των ζώντων για την απώλεια του θανάτου, ενώ η φιλοσοφική σκέψη στην μελέτη του θανάτου.Η πλατωνική διδασκαλία περί αθανασίας της ψυχής διαπότισε την ελληνιστική φιλοσοφία των Επικουρίων και των Στωικών. Ξεχωρίζει η φιλοσοφική θεώρηση του σύγχρονου του Αποστόλου Παύλου, του Ρωμαίου Σενέκα, ο οποίος σε μία από τις τελευταίες επιστολές του γράφει πως «η ημέρα του θανάτου δεν είναι το τέλος όλων των πραγμάτων, αλλά τα γενέθλια της αιωνιότητας. Σε Αυτή την προϋπάρχουσα θεώρηση της μεταθανάτιας τύχης του ανθρώπου δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις που θα επέτρεπαν την κατανόηση της ανάστασης του σώματος και της ψυχής, όπως της κήρυσσε ο Απ. Παύλος. Η ανάσταση του Χριστού με το μήνυμα της αιώνιας ζωής έμελλε να φέρει το φως της ελπίδας που απουσίαζε από τον πρωτοχριστιανικό κόσμο».

Δεύτερη εισηγήτρια ήταν κα. Κυριακούλα Παπαδημητρίου η οποία και ανέπτυξε το θέμα: «Το πρωτοχριστιανικό κήρυγμα των αποστόλων Πέτρου και Παύλου για την ανάσταση», σημειώνοντας ότι το «γνήσιο υλικό του πρωτοχριστιανικού κηρύγματος για την ανάσταση βρίσκεται ενσωματωμένο μέσα στα κείμενα της Καινής Διαθήκης, σε ομολογίες, σε ύμνους και σε αυθεντικές φράσεις, που αναγνωρίζονται κυρίως στις πρώτες επιστολές του Αποστόλου Παύλου (προς Ρωμαίους, Α´ προς Κορινθίους, προς Γαλάτας, Α´ προς Θεσσαλονίκης). Στις πράξεις των Αποστόλων απαντούν επτά λόγοι των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, που περιέχουν το κήρυγμα για την ανάσταση του Χριστού, όπως το συνέταξε και το κατέγραψε ο συγγραφέας των Πράξεων Λουκάς, συμπυκνώνοντας την αρχέγονη αποστολική παράδοση. Από την μελέτη των παραπάνω μαρτυριών συνάγουμε ότι το πρωτοχριστιανικό κήρυγμα των Αποστόλων για την ανάσταση, ήταν ένα και ενιαίο, και περιλάμβανε τα εξής στοιχεία: α) Προς τους Ιουδαίους παρουσιαζόταν η ιστορική προσωπικότητα του Ιησού Χριστού και η εκπλήρωση των προφητειών για τον Μεσσία στο πρόσωπο του, β) Προς τους Εθνικούς τονιζόταν η δημιουργία του κόσμου και των ανθρώπων από ένα ζωντανό και αληθινό Θεό, και το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού, ως απεσταλμένος αυτού του Θεού στον κόσμο. Ωστόσο, η επιτυχία αυτού του κηρύγματος καθοριζόταν πάντοτε, όπως και σήμερα από την αγαθή προαίρεση και την ειλικρινή αναζήτηση των ακροατών».

Στην έναρξη της Β΄ Συνεδρίας πρώτος ομιλητής ήταν ο Επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Μόσχος Γκουτζούδης, ο οποίος και ανέπτυξε το θέμα: «Οι Βιβλικές και εξωβιβλικές μαρτυρίες για την Ανάσταση», εξετάζοντας ενδελεχώς «τις πληροφορίες της Καινής Διαθήκης για το πρόσωπο του Λαζάρου, συγκρίνοντας την Ιωάννεια διήγηση με τις άλλες διηγήσεις των αναστάσεων από τους Συνοπτικούς και εν συνεχεία το πώς παρουσιάζονται οι διηγήσεις των απόκρυφων κειμένων στις οποίες αναφέρεται ο Λάζαρος, ενώ παράλληλα αναφορά γίνεται επίσης στη Βηθανία και σε αρχαιολογικά δεδομένα τα οποία έχουν συνδεθεί με τον Λάζαρο αλλά και στην πρόσληψη της Ιωάννειας διήγησης από την Χριστιανική λατρεία και πρώιμη τέχνη».

Δεύτερος ομιλητής ήταν ο Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. και Καθηγητής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, ο οποίος και ανέπτυξε το θέμα: «Εκ του θανάτου εις την ζωήν», σημειώνοντας ότι «Η φθορά και ο θάνατος υπήρξαν τα παρακολουθήματα της οντολογικής προπατορικής πτώσης, τα οποία έπληξαν, ως ολότητα ψυχής και σώματος, το «θεοείκελον» χρήμα, τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος, όχι «εκ φύσεως», αλλά «εκ προαιρέσεως», και ένεκα της «επισποράς» του διαβόλου, ανέγνωσε στρεβλά την έννοια «του δέντρου της γνώσεως» και «του δέντρου της ζωής και αποπειράθηκε να θεωθεί χωρίς τον Θεό και κατά του Θεού. Ο δημιουργός Θεός Λόγος αναδέχεται όλη την πορεία του πεπτωκότος ανθρώπου, παραμένοντας «ακράτητος» της φθοράς και του θανάτου, ώστε να επαναφέρει τον άνθρωπο στην αφθαρσία και την αθανασία. Γι’ αυτό, και «οι σύμμορφοι της εικόνος του Χριστού» κατορθώνουν τη μετάβαση «εκ του θανάτου εις την ζωήν».

Ακολούθησαν οι απογευματινές Συνεδρίες όπου πρώτος εισηγητής ήταν ο κ. Σωτήριος Δεσποτής, Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α., ο οποίος με την εισήγηση του: «Η ανάσταση του Λαζάρου στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον», ανέφερε ότι «Η περικοπή της Ανάστασης του «φίλου του Κυρίου» Λαζάρου, όπως προδίδουν και η έκταση όσο και η αρχιτεκτονική του κειμένου του Ευαγγελίου του «αγαπημένου μαθητή», συνιστά το έβδομο και άρα κορυφαίο σημείο της δημόσιας δράσης Του. Περιγράφεται στο πλαίσιο μίας «εναλλακτικής Μεγάλης Εβδομάδος», η οποία προετοιμάζει τη «δόξα» του Κυρίου, που στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη περιλαμβάνει και την Ύψωση-Σταύρωση».

«Είναι εντυπωσιακό, όμως, ότι το εκπληκτικό σημείο, το οποίο α) πραγματοποιείται την τέταρτη ημέρα για να αποκλείσει κάθε πιθανότητα «νεκροφάνειας» «σύνδρομο του Λαζάρου», β) έχει πλήθος θεατών καθώς η Βηθανία απέχει μόλις 3,5 χλμ. από την Αγία Πόλη και γ) το συγκεκριμένο γεγονός παίζει καθοριστικό ρόλο στην Σταύρωση, δεν μαρτυρείται καθόλου από τους αρχαιότερους Ευαγγελιστές. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για ακαριαία έγερση μόνον του «φίλου του Κυρίου» αλλά για την προοδευτική «ανάσταση» των δυο αδελφών του (Μάρθας και Μαρίας). Αυτή κορυφώνεται με τη χρίση του αληθινού Μεσσία πριν το εκούσιο πάθος όχι από έναν Προφήτη στην κεφαλή, αλλά από μία γυναίκα (την Μαρία) των ποδών χωρίς δάκρυα με μύρο, η οποία εν συνέχεια «εκμάσσει». Επίσης η ανάσταση του Λαζάρου χρονικά δεν συνδέεται με το γλυκού έαρ και την θυσία του πασχάλιου αμνού αλλά με τον Χειμώνα, έρεβος και την Ιουδαϊκή Γιορτή των Εγκαινίων Φώτων (Χανουκά). Κι όμως ενεργοποιούνται όλες οι αισθήσεις (κραυγή, οσμή, αφή, θέα), που εναλλάσσονται με δυνατά συναισθήματα». Τελικά η Ανάσταση του Λαζάρου από το κραταιό λόγο του Λόγου αποδεικνύει ότι τη «θέση» του στον Άδη της απώλειας, δεν λαμβάνουν οι «Έλληνες» παγανιστές, αλλά εκείνοι που διακονούν τον Ναό και ανήκουν στο στενό κύκλο του Κυρίου. Οι αντιήρωες της αφήγησης είναι ο Καϊάφας που προφητεύει και ο Ιούδας που «φιλανθρωπεί».Γι’ αυτό και στην αρχαία ερμηνευτική παράδοση η ανάσταση του Λαζάρου δεν συνδέεται μόνο με την βάπτιση των κατηχουμένων, αλλά με τη μεταστροφή ήδη πιστών στον Κύριο που νεκρώνονται, και όζουν, επειδή λησμονούν την «πρώτη αγάπη» τους σε εκείνον που διηνεκή φιλεί».

Εν συνεχεία ο κ. Δημοσθένης Κακλαμάνος, Επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ανέπτυξε το θέμα: «Ο Άγιος Λάζαρος στη βυζαντινή αγιολογική παράδοση», παρουσιάζοντας εν συντομία «την σχετική προς τον άγιο Λάζαρο βυζαντινή αγιολογική παραγωγή, με έμφαση τα κείμενα εκείνα στα οποία σκιαγραφείται η ιστορική πορεία της διαμόρφωσης της αγιολογικής εικόνας του Λαζάρου στο Βυζάντιο. Εξετάσθηκαν παράλληλα οι επιμέρους αγιολογικές παραδόσεις αναφορικά με την παρουσία του Αγίου Λαζάρου στην Κύπρο και την περαιτέρω διάδοση της τιμής του, σε συνδυασμό με τις ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες».

Η Δ΄ Συνεδρία η οποία είχε υμνολογικό και αγιογραφικό περιεχόμενο με πρώτο Εισηγητή τον Πρόεδρο του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Παναγιώτη Σκαλτσή, ο οποίος και είχε ως θέμα: «Ο Άγιος Λάζαρος στην Λατρεία και στην Υμνολογία της Εκκλησίας», σημειώνοντας ότι «Κατά τον Συναξαριστή η εορτή της Αναστάσεως του Λαζάρου έχει αποστολικής ρίζες. Τούτο με την έννοια ότι είναι ένα γεγονός περιγραφόμενο από το Ευαγγελιστή Ιωάννη. Σε κάθε περίπτωση αυτή έχει ιεροσολυμήτικες ρίζες, αλλά μαρτυρείται από τον 4ο αιώνα και στην Κωνσταντινούπολη από το 10ο αιώνα. Υπάρχουν και άλλες εορτές των Αγίων όπως αυτή της 17ης Οκτωβρίου που είναι αφιερωμένη στην ανάμνηση της ανακομιδής των λειψάνων και στα εγκαίνια του Ναού που έκτισε ο Λέων ο Σοφός όταν μετέφερε από το Κιτίο της Κύπρου τα λείψανα του στην Πόλη. Όσον αφορά την υμνογραφία αυτή είναι πλούσια, εκδομένη και ανέκδοτη, σε κανόνες, κοντάκια και τροπάρια. Μεγάλοι ποιητές όπως ο Δαμασκηνός, Ανδρέας Κρήτης, Στουδίτες και άλλοι έχουν γράψει για την ανάσταση, αλλά και την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου. Σημείο αναφοράς όλων είναι το θαύμα, αλλά και το μήνυμα ότι ο Χριστός είναι ο νικητής του θανάτου και ο θριαμβευτής της ζωής».

Δεύτερος Εισηγητής ήταν ο κ. Τρύφων Τσομπάνης, Επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος με την εισήγηση του «Ο Άγιος Λάζαρος στην εικονογραφία», παρουσίασε εικόνες από την επαρχία του Λαγκαδά και μία ακόμα πρωτότυπη εικόνα που ιστορεί την εύρεση της Εικόνος του Αγίου στο χωριό Ευαγγελισμός της Μητροπόλεως Λαγκαδά, και η οποία έχει ιδιαίτερο ιστορικό και λαογραφικό ενδιαφέρον, καθώς οι κάτοικοι του χωριού ήρθαν πρόσφυγες από την Νικομήδεια της Βηθυνίας, που ήταν αποικία των αρχαίων Μυγδονίων, δηλαδή των προπατόρων τους, επισημαίνοντας ότι «το θέμα της εικονογραφικής απόδοσης του Αγίου Λαζάρου, ήταν θέμα που απασχόλησε την ζωγραφική από την παλαιοχριστιανική ακόμη εποχή, ενώ διαμορφώθηκαν έτσι δύο τύποι ιστόρησης, μία της εγέρσεως και μία ως Επισκόπου».

Κατά την διάρκεια της Ε΄ Συνεδρίας πρώτος ομιλητής ήταν ο Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. και Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας κ. Ανέστης Κεσελόπουλος, όπου ανέπτυξε το θέμα: «Η τιμή των ιερών λειψάνων στην Ορθόδοξη Εκκλησία», παρουσιάζοντας «την διάχυτη στην πατερική σκέψη και τα πατερικά κείμενα θέση ότι η αφθαρσία των ιερών λειψάνων είναι μαρτυρία της παρουσίας της Χάριτος του Θεού, που μεταμορφώνει το φθαρτό σε άφθαρτο. Όταν η θεία Χάρη κατά την επίγεια ζωή του ανθρώπου σκηνώνει μέσα του, δεν τον εγκαταλείπει και μετά τον βιολογικό του θάνατο. Έτσι τα ιερά λείψανα γίνονται μαρτύρια της παρουσίας της χάριτος του Θεού αλλά και προεικόνιση του μετά την ανάσταση μεταμορφωμένοι σώματος του ανθρώπου».

Ακολούθως ο Ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας κ. Σταυρός Μπαλογιάννης, ανέπτυξε το θέμα «Οι ψυχολογικές επιδράσεις του θανάτου στον άνθρωπο», υπογραμμίζοντας ότι «ο θάνατος αποτελεί πάντοτε πρωτεύων υπαρξιακό πρόβλημα, περιβαλλόμενο μυστηρίου, αγωνίας, πόνου, θλίψεως, φόβου ανησυχίας και αναμονής. Όλες οι φιλοσοφικές θέσεις, δοξασίες και απόψεις συγκλίνουν εις την υπέρβαση του φόβου του θανάτου, είτε διά της υπογραμμίσεως της αλήθειας της μετά θανάτου, είτε της αιωνιότητας, είτε διά της προβολής υλιστικών απόψεων, οι οποίες υποστηρίζουν την μηδαμινότητα και την τελική φθορά και ανυπαρξία των πάντων. Δια της Αναστάσεως του Κυρίου καταγαύζει η χαρά εκ της βεβαιότητας της αιωνίου ζωής δια της καταρρίψεως του κράτους του θανάτου και της διαλύσεως του νέφους του φόβου, της ανασφάλειας, της αγωνιάς και της θλίψεως το οποίο περιβάλλει την έννοια του θανάτου. Ο θάνατος καθίσταται ζωή και λύτρωση από τα δεσμά της προσκαιρότητας και της βιωματικής μερίμνης και ψυχοσωματικής καταπονήσεως. Η χαρά, η ελπίδα και η ειρηνική προσδοκία περιβάλλουν την έννοια του θανάτου εις τον χώρο της Ορθοδόξου Πνευματικής ζωής, η οποία άρχεται από της επιγείου ζωής και καταξιούται εις τον χώρο της δόξης του Κυρίου».

Στην Στ΄ και τελευταία Συνεδρία του Θεολογικής Ημερίδος, πρώτος εισηγητής ήταν ο Δρ Δημήτριος Τσίποτας, Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, ο οποίος παρουσίασε το θέμα: «Μελέτη τεκμηρίωσης κεραμικών τεχνέργων Ιερού Ναού Αγίου Λαζάρου Ευαγγελισμού της Ι.Μ. Λαγκαδά», αναφερόμενος ειδικότερα «στην ανάδειξη των ερωτημάτων που ανακύπτουν από την πορεία του φυσικού ευρήματος του ανθρωπίνου λειψάνου του Αγίου Λαζάρου και τους τρόπους με τους οποίους αυτά επηρεάζουν το υπόλοιπο της έρευνας, τα τελικά αποτελέσματα και πιθανά συμπεράσματά της, μετά από την αρχική παραδοχή (και προσωπική αποδοχή του μελετητή) της ύπαρξής, επαφής κατά τη διάρκεια του βίου του με τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και ανάστασης του Αγίου Λαζάρου ως φυσικό πρόσωπο, σύμφωνα με τις καινο-διαθηκικές μαρτυρίες και ελλείψει πρωτοχριστιανικών γραπτών πηγών, του υπόλοιπου – μετά την ευαγγελική νεκρανάστασή – προσωπικού βίου του Αγίου ως τον δεύτερο θάνατό του, με αφορμή μαρτυρίες και παραδόσεις σχετικά με κεραμικά τέχνεργα που βρίσκονται στον Ιερό Ναό Αγίου Λαζάρου Ευαγγελισμού της Ιεράς Μητροπόλεως Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης και τα στοιχεία που μπορεί να προκύψουν από τη μελέτη τους με αναλυτικές και αρχαιομετρικές τεχνικές».

Δεύτερος εισηγητής ήταν ο κ. Λουκάς Παναγιώτου, Γενικός Γραμματέας και Επιστημονικός Συνεργάτης του Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, ο οποίος με το θέμα του «Ο Άγιος Λάζαρος, ο ναός του και οι περί αυτόν παραδόσεις στην Κύπρο», σημείωσε ότι «ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού Λάζαρος, έχει συνδέσει το όνομα του τόσο με τη πόλη της Λάρνακας όσο και με την εκκλησιαστική ιστορία, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα της περιοχής, αλλά και ολόκληρης της Κύπρου». Ενώ εν συνεχεία παρουσίασε και μία ταινία μικρού μήκους με την οποία επιχειρείται μια γνωριμία με όλες αυτές τις πτυχές της παρουσίας του Αγίου Λαζάρου στη πόλη του Ζήνωνος, μέσα από τις μαρτυρίες του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κιτίου κ. Χρυσοστόμου, του πρώην διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, Βυζαντινολόγου κ. Αθανασίου Παπαγεωργίου και του προϊσταμένου του Ιερού Ναού Αγίου Λαζάρου στην Λάρνακα Πρωτοπρεσβυτερου π. Σταύρου Σπανού, ενώ στο τέλος, παρουσιάζεται το τραγούδι του Αγίου Λαζάρου με τα δρώμενα τα οποία περιγράφει η λαογραφία μας και το ερμηνεύει ο Παναγιώτης Βασίλειου μαζί με ομάδα παιδιών από το χωριό Αγία Άννα της επαρχίας Λάρνακας.

Μετά το πέρας της κάθε Συνεδρίας ακολουθούσε γόνιμος διάλογος και ευρεία συζήτηση επί των θεμάτων που αναπτύχθηκαν από τους εισηγητές καθώς και ερωτήσεις που απεύθυναν οι παρακολουθούντες προς αυτούς το Θ΄ Θεολογικό-Αγιολογικό Συνέδριο.

Στη ληκτική ομιλία του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ.κ. Ιωάννης, ευχαρίστησε την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμο για την αποστολή των χαιρετιστήριων μηνυμάτων τους, καθώς επίσης και όσους ομίλησαν και ανέπτυξαν με τόσο μεστό και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο τα θέματά τους, τα οποία και έδωσαν πολλές και καινούργιες πληροφορίες γύρω από το πρόσωπο του Αγίου Λαζάρου, ενώ σημείωσε ότι «η αγιότητα δεν ανήκει σε κάποια ουτοπία αλλά είναι εφικτή για όλους, θα πρέπει να εμπνεόμεθα από τα παραδείγματα των Αγίων και μέσα από την δύναμη της ζωής Εκκλησίας να οδηγούμεθα στα βιώματα εκείνα της αληθινής ζωής».