ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ: Ο εορταζόμενος στις 3 Οκτωβρίου Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται ως προστάτης άγιος των δικαστικών, αλλά και ως πολιούχος, προστάτης και έφορος της πόλεως των Αθηνώνμε σχετικό διάταγμα του 1936, αφού στο περιώνυμο «κλεινόν άστυ» με την ένδοξη εκκλησιαστική ιστορία και τη μακρόχρονη αγιολογική παράδοση ο επιφανής αυτός Άγιος του 1ου μ.Χ. αιώνα γεννήθηκε και μαρτύρησε, αλλά και εποίμανε τον λαό των Αθηνών με πολλή ταπείνωση και αφοσίωση.
Γι’ αυτό και αναδείχθηκε πανευκλεής και φιλόστοργος ποιμενάρχης της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών με πλούσια ποιμαντική και ιεραποστολική δράση (Γνωριμοτέρα γέγονε, διά σοῦ Διονύσιε, ἡ τῶν Ἀθηνῶν πανευκλεής μητρόπολις, Χριστῷ προσενέγκασα, σέ ἀπαρχήν πανίερον τῷ Παμβασιλεῖ).
Το όνομα του Αγίου φέρει σήμερα γνωστός πεζόδρομος στο κέντρο των Αθηνών, ευρισκόμενος περιμετρικά της Ακροπόλεως και κάτω από τον βράχο του Αρείου Πάγου, πλησίον του οποίου υπήρχε ναός επ’ ονόματι του Αγίου, ο οποίος καταστράφηκε ολοσχερώς από τον φοβερό σεισμό της 1ης Ιουλίου 1651. Μικρός ναός επ’ ονόματι του Αγίου υπήρχε και στο Κολωνάκι των Αθηνών, ο οποίος κτίσθηκε μεταξύ των ετών 1880-1886. Το 1900 κατεδαφίσθηκε και στη θέση του θεμελιώθηκε νέος μεγαλύτερος και περικαλλέστερος ναός. Η ανέγερσή του καθυστέρησε για πολλά χρόνια και οι εργασίες ανεγέρσεως ξεκίνησαν το 1925 σε σχέδια ρυθμού νεομπαρόκ του Αναστασίου Ορλάνδου και του Δ. Φιλιππάκη. Ο ναός αποπερατώθηκε το 1931 και στις 24 Μαΐου 1931 τελέσθηκαν με κάθε επισημότητα τα εγκαίνιά του από τον αοίδιμο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Παπαδόπουλο (…+22 Οκτωβρίου 1938).
Σήμερα ο ευρισκόμενος επί της οδού Σκουφά 34 στην ιστορική αθηναϊκή συνοικία του Κολωνακίου μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, ο οποίος ιστορήθηκε από τον επιφανή ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου κατά τα έτη 1935-1939, αποτελεί ευλαβικό σημείο αναφοράς και προσκύνησης για τους κατοίκους των Αθηνών, αλλά και το επίκεντρο των λατρευτικών εκδηλώσεων προς τιμήν του πολιούχου και προστάτου αγίου της πόλεως. Μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, εγκαινιασθείς υπό του οικείου Επισκόπου κ. Σεραφείμ στις 18 Ιουνίου 2006, κοσμεί τον κεντρικό λιμένα του Πειραιώς, ενώ νεόδμητος ενοριακός ναός επ’ ονόματί του έχει ανεγερθεί και στη συνοικία Ζαρουχλέικα των Πατρών. Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται ως πολιούχος και προστάτης άγιος και στην πόλη των Γαργαλιάνων της Μεσσηνίας, όπου η 3η Οκτωβρίου αποτελεί τοπική αργία.
Ναός επ’ ονόματι του Αγίου υπάρχει επίσης στο χωριό Διονύσι της επαρχίας Μονοφατσίου του νομού Ηρακλείου στην Κρήτη, το οποίο έλαβε το όνομά του από τον ομώνυμο ναό, όπου τελείται και μεγάλη πανήγυρη στις 3 Οκτωβρίου. Εξωκκλήσια προς τιμήν του Αγίου έχουν ανεγερθεί στη Σκιάθο, την Τήνο, την Πάρο και την Αρκαδία και συγκεκριμένα στη θέση «Άλσος της Θέμιδος» που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την Τρίπολη, αλλά και στη Ζάκυνθο, στην περιοχή Βάλτος του χωριού Χαρτάτα, όπου το εξωκκλήσιο του Αγίου κτίσθηκε από τον θαυματουργό πολιούχο και προστάτη άγιο της Ζακύνθου Άγιο Διονύσιο (1547-1622), ο οποίος κατά τη χειροτονία του σε Επίσκοπο Αιγίνης έλαβε το όνομα Διονύσιος προς τιμήν του πολιούχου αγίου των Αθηνών. Στο όνομα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου είναι αφιερωμένος και ο ανεγερθείς το 1853 και εγκαινιασθείς το 1865 Καθολικός Καθεδρικός Ναός των Αθηνών, ο οποίος βρίσκεται στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Ομήρου και αποτελεί την έδρα του Καθολικού Αρχιεπισκόπου Αθηνών. Ιερά λείψανα του Αγίου φυλάσσονται σε αγιορείτικες μονές, όπως στις Ιερές Μονές Διοχειαρίου και Γρηγορίου, όπου βρίσκονται τεθησαυρισμένα τμήματα της τιμίας κάρας του Αγίου, ενώ δύο τεμάχια ιερού λειψάνου του φυλάσσονται στην Ιερά Μονή Διονυσίου.
*Από έρευνα του Εκαπιδευτικού Αριστείδη Γ. Θεοδωρόπουλου για τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη
