Κατά την συνεδρία της 20ης Απριλίου 2018, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπό την προεδρία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου απεφάσισε διά ψήφου να προχωρήσει με την απαιτουμένη διαδικασία προς χορήγηση αυτοκεφαλίας στους Ορθοδόξους Χριστιανούς της Ουκρανίας.
Οπως αναφέρει ανακοίνωση της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, η απόφαση αυτή ελήφθη κατόπιν εκτεταμένης μελέτης και διαλόγου με βάση τις ευθύνες και τα δικαιώματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου όπως αναφέρονται στους Ιερούς Κανόνες και την ιστορική πραγματικότητα όταν ενώ το 1589 η Εκκλησία της Ρωσίας ανεγνωρίσθη ως Πατριαρχείο από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, η Μητρόπολις του Κιέβου, πρωτεύουσα της Ουκρανίας, δεν συμπεριελήφθει αλλά παρέμεινε υπό την δικαιοδοσία της Κωνσταντινουπόλεως. Επιπλέον, στην Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη του 1686 υπάρχει περαιτέρω επιβεβαίωση ότι η Ουκρανία παρέμεινε υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Έχοντας πλήρη επίγνωση των εκκλησιαστικών, πολιτικών και γεωπολιτικών διαστάσεων της χορηγήσεως αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανέθεσε σε αντιπροσωπεία – αποτελούμενη από τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας Γέροντος Περγάμου κ. Ιωάννου, Γαλλίας κ. Εμμανουήλ και Σμύρνης κ. Βαρθολομαίου – να επισκεφθούν στο διάστημα Μαΐου-Ιουλίου 2018, τις ανά τω κόσμω αδελφές Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, με σκοπό να τις ενημερώσουν και να εξηγήσουν σχετικά με την προαναφερθείσα απόφαση.
Επιπλέον, στα πλαίσια της προετοιμασίας για την έκδοση του Τόμου της Αυτοκεφαλίας (το επίσημο έγγραφο που χορηγεί την αυτοκεφαλία), το Οικουμενικό Πατριαρχείο όρισε δύο Εξάρχους στην Ουκρανία – τον Πανιερώτατο Αρχιεπίσκοπο Παμφίλου κ. Δανιήλ (από τις Η.Π.Α.) και τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Έντμοντον κ. Ιλαρίωνα (από τον Καναδά) – ώστε να διασκεφθούν με τις τοπικές εκκλησιαστικές κοινότητες και με όλες τις παρατάξεις και τα άτομα που συμμετέχουν στη χορήγηση του Τόμου. Οι ως άνω Ιεράρχαι του Οικουμενικού Θρόνου υπηρετούν στην μεγάλη Ουκρανική Ορθόδοξη κοινότητα στη Βόρειο Αμερική και Καναδά, η οποία τελεί υπό το ωμοφόριον του Οικουμενικού Πατριάρχου, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει τους ισχυρούς δεσμούς Κιέβου και Κωνσταντινουπόλεως.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχοντας εκκλησιαστική ευθύνη και φροντίδα για τη ίαση των διαιρέσεων και την ενίσχυση της ενότητος μεταξύ των Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, υποχρεούται μερικές φορές να υιοθετεί δύσκολες αποφάσεις. Στον ιστορικό του ρόλο και το δικαίωμα ακρόασης εκκλήσεων από Εκκλησίες οι οποίες ένεκα διαφόρων λόγων είναι απομονωμένες από την υπόλοιπη Ορθόδοξη Εκκλησία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι περιστασιακά υποχρεωμένο να αναλαμβάνει επώδυνες πρωτοβουλίες. Τέλος, αποτελεί παραδοσιακό μέλημα και μητρική φροντίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να μην παραμελεί ούτε ένα απολωλός πρόβατο (κατά Λουκ. 15:3-6) αλλά κατά περίπτωση να επιδιώκει συμφιλίωση και συγχώρηση.
Οι ιστορικοί λόγοι που στηρίζουν την ανάμειξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην επιδίωξη κανονικής διευθετήσεως της εκκλησιαστικής ανωμαλίας στην Ουκρανία έχουν αναλυθεί και επεξεργασθεί σε διάφορα κείμενα τα οποία παραθέτουμε στους παρακάτω διαδικτυακούς συνδέσμους:
The Documents Speak (Greek and English) https://www.goarch.org/-/the-ecumenical-throne-and-the-church-of-ukraine
www.archons.org; and https://www.archons.org/news/archon
The Interview by Archbishop Job of Telemessos https://panorthodoxcemes.blogspot.com/2018/09/archbishop-job-getcha-of-telmessos.html
