Ομιλία τής Α. Θ. Παναγιότητος τού Οικουμενικού Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου εν τώ εν Φαναρίω Μετοχίω τού Παναγίου Τάφου (Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012).
Ιερώτατοι άγιοι Αδελφοί,
Οσιολογιώτατε Αρχιμανδρίτα κύριε Νεκτάριε, ενταύθα Επίτροπε τού Παναγίου Τάφου,
Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Μέ πολλήν χαράν καί συγκίνησιν εχοροστατήσαμεν σήμερον εις ένα τών εν τή Πόλει ημών παλαιφάτων Mετοχίων τής Ιεράς Αδελφότητος τού Παναγίου Τάφου, εις τά οποία από ετών ευόρκως διακονεί ο Οσιολ. Αρχιμανδρίτης κ. Νεκτάριος Σελαλματζίδης∙ τού ευχόμεθα υγείαν καί κάθε άλλο εφετόν καί καταθύμιον.
Εχοροστατήσαμεν κατ’ έθος παλαιόν, τό οποίον προβλέπει ο Οικουμενικός Πατριάρχης νά μεταβαίνη εις τό εν Φαναρίω Μετόχιον τούτο επί τή μνήμη τού αγίου Ιακώβου τού Αδελφοθέου, πρώτου Επισκόπου Ιεροσολύμων, εις επίρρωσιν τού συνδέσμου τής αγάπης καί τής ενότητος τού Οικουμενικού Πατριαρχείου μετά τής Σιωνίτιδος Εκκλησίας. Επί αιώνας εις τό Ιερόν τούτο Μετόχιον, κατά δυσχειμέρους διά τό Γένος ημών καιρούς, έπαλλεν η καρδία τού Πατριαρχείου Ιεροσολύμων καί οι Πατριάρχαι του, ήδη από τής εποχής τού αειμνήστου Πατριάρχου Νεκταρίου Νοταρά, διέμενον εδώ κατά τόν πλείστον χρόνον τής Πατριαρχίας των.
Εκτός αυτού, τό Ιερόν τούτο Μετόχιον απετέλεσε κέντρον λογιοσύνης και μαθήσεως. Πολλοί γεννάδες τού ευσεβούς ημών Γένους ήρχοντο από διαφόρους περιοχάς, διά νά εντρυφήσουν εις τόν ενταύθα αποτεθησαυρισμένον εις τά έντυπα καί χειρόγραφα βιβλία πλούτον ευσεβείας καί γνώσεως. Πλείστοι όσοι μαθηταί εφιλοξενήθησαν καί εξεπαιδεύθησαν εις τά εδώ κατά καιρούς λειτουργήσαντα σχολεία καί εδιδάχθησαν τά ελληνικά γράμματα καί τό ορθόδοξον ήθος. Διά τούτο, τό Μετόχιον τούτο τού Παναγίου Τάφου κατέστη αναπόσπαστον στοιχείον τής φυσιογνωμίας τής Πόλεως τών Ρωμηών, σέμνωμα αυτής καί ένας χρυσούς κρίκος ο οποίος συνδέει τάς δύο παλαιφάτους αδελφάς εκκλησίας αιωνίως.
Αδελφοί καί τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Οι λόγοι τού Αποστόλου Παύλου τούς οποίους ηκούσαμεν εις τό σημερινόν αποστολικόν ανάγνωσμα μάς υπενθυμίζουν ποία πρέπει νά είναι η καύχησις ημών τών χριστιανών: «Εμοί δέ μή γένοιτο καυχάσθαι ει μή εν τώ σταυρώ τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι᾿ ού εμοί κόσμος εσταύρωται καγώ κόσμω» (Γάλ. ς΄ 14). Αι δύο Εκκλησίαι ημών, Κωνσταντινουπόλεως καί Ιεροσολύμων, δέν έχουν νά καυχηθούν δι’ υλικόν πλούτον, κοσμικήν δύναμιν ή τεράστια πλήθη πιστών. Σεμνύνονται όμως διά τόν Σταυρόν των, τόν οποίον αίρουν επί αιώνας• Σταυρόν, ο οποίος χαρίζει εις αυτάς μυστικήν δύναμιν καί πνευματικήν ακτινοβολίαν έως τών περάτων τής γής• Σταυρόν, ο οποίος έλκει τήν Χάριν τού Αγίου Πνεύματος καί τήν διαχέει εις τούς εγγύς καί τούς μακράν.
Σταυρικόν υπήρξε τό ήθος τού τιμωμένου Αγίου Ιακώβου τού Αδελφοθέου. Διήγε τόν βίον του μέ άκραν εγκράτειαν καί νηστείαν. Έζη ως πτωχός, διότι εγνώριζεν ότι τοιαύτη ζωή φέρει τόν πνευματικόν πλούτον τής Χάριτος. Ικέτευε δέ τόν Κύριον διά τήν σωτηρίαν τού λαού Του γονυκλινώς επί ώρας καθημερινώς, ούτως ώστε νά αποσκληρυνθούν τά γόνατά του καί νά ομοιάσουν πρός αυτά τών καμηλών. Λόγω τής πολλής εγκρατείας καί σωφροσύνης του, υπολήπτοντο αυτόν ουχί μόνον οι χριστιανοί αλλά καί οι Ιουδαίοι, καί τόν επωνόμαζον δίκαιον, ως τούς μεγάλους άνδρας τής Παλαιάς Διαθήκης, καί «Ιοβλίαν», τό οποίον σημαίνει «περιοχή τού λαού καί τής δικαιοσύνης».
Διά τούτο ηξιώθη νά εκλεγή πρώτος Επίσκοπος τών Ιεροσολύμων υπό τών αγίων Αποστόλων. Καί μολονότι δέν ανήκεν εις τήν χορείαν των, τόν εσέβοντο ιδιαζόντως. Βλέπομεν εις τάς Πράξεις τών Αποστόλων νά τόν συμβουλεύωνται συχνά. Όταν δέ προκύπτη τό ζήτημα άν πρέπη νά περιτέμνωνται όσοι Εθνικοί ασπάζονται τήν πίστιν τού Χριστού, ο άγιος Ιάκωβος, ο τηρών αυστηρώς τά έθη τών Ιουδαίων, υποστηρίζει τό αντίθετον, οι Απόστολοι δέχονται τήν γνώμην του χωρίς αντιλογίαν καί οι εξ εθνών χριστιανοί δέν υποχρεούνται νά υιοθετήσουν τά ιουδαϊκά έθιμα. Τοιουτοτρόπως διανοίγεται ο δρόμος διά τήν απρόσκοπτον διάδοσιν τού Ευαγγελίου εις τά έθνη, καί τό χριστιανικόν κήρυγμα δέν ασχολείται μέ νεκρούς τύπους. Πόσον άραγε επίκαιρον είναι τό μήνυμα αυτό σήμερον, ότε εψύγη η αγάπη τών πολλών καί δέν διστάζομεν νά καταδικάσωμεν τόν αδελφόν μας μόνον καί μόνον διότι έχει διαφορετικήν εθνικήν καταγωγήν, ή διαφορετικήν θρησκείαν ή διαφορετικόν δόγμα ή διαφορετικά ήθη καί έθιμα; Είμεθα πραγματικοί χριστιανοί; «Έξωθεν μάχαι, έσωθεν φόβοι», λέγει ο ιερός Χρυσόστομος. Ή μήπως ομοιάζομεν πρός τούς στείρους διδασκάλους τού Νόμου, οι οποίοι εν τή σκληροκαρδία των “κλείουσι τήν βασιλείαν τών ουρανών έμπροσθεν τών ανθρώπων∙ ούτοι γάρ ουκ εισέρχονται, ουδέ τούς εισερχομένους αφιάσιν εισελθείν” (πρβλ. Ματθ. κγ΄ 14).
Αλλά καί τό τέλος τού Αγίου Ιακώβου ομοιάζει μέ τό επί Σταυρού τέλος του Κυρίου μας. Λιθοβολείται από τούς Γραμματείς, τούς Φαρισαίους καί τόν ιουδαϊκόν όχλον καί ευρίσκει μαρτυρικόν θάνατον διά βαναύσου κτυπήματος εις τήν κεφαλήν. Καί ενώ αποθνήσκει, ικετεύει τόν Θεόν νά συγχωρήση τούς φονείς του, όπως ο ίδιος ο Κύριος καί ο πρωτομάρτυς Στέφανος, καί αξιώνεται νά αναδειχθή ο πρώτος Μάρτυς Χριστού Επίσκοπος.
Σταυρικόν είναι καί τό ήθος τού πτωχού Λαζάρου τόν οποίον, εν αντιδιαστολή πρός τόν ανώνυμον πλούσιον, προβάλλει ονομαστικώς ο Κύριος εις τό σημερινόν ανάγνωσμα τού Ευαγγελίου. Ο Λάζαρος, ως άλλος δίκαιος Ιώβ, υπέμεινε καρτερικώς τά δεινά τά οποία επέτρεψεν ο Κύριος νά τώ συμβούν. Εις τήν διήγησιν τού Ευαγγελίου δέν φαίνεται νά λέγη ή νά πράττη τό ελάχιστον. Όμως, ενώ τό σώμα του δοκιμάζεται από τάς πληγάς καί είναι αδρανές καί άχρηστον πρός εργασίαν καί βιοπορισμόν, ενώ κατατρύχεται από τήν πείναν καί τό ψύχος καί ουδείς άνθρωπος προστρέχει νά τόν βοηθήση, ενώ η καρδία του αγωνιά επειδή ουδαμού φαίνεται ελπίς βοηθείας, αυτός δέν γογγύζει πρός τόν Θεόν ούτε διαμαρτύρεται, αλλά ελπίζει εις τό έλεος καί τήν αγάπην Του. Καί η ελπίς του καρποφορεί. Κατά τόν θάνατόν του συνοδεύεται από Αγγέλους, καταλήγει εις τούς κόλπους τού πατριάρχου Αβραάμ, δηλαδή εις τόν Παράδεισον, καί τό όνομά του μνημονεύεται αιωνίως εις τό άγιον Ευαγγέλιον.
Αντιθέτως, ο πλούσιος, ο οποίος έζη εν τρυφή, παραμένει άκαρπος• καί διά τούτο, εστέρηται καί τού ονόματος (“δικαίων γάρ καί τά ονόματα εν βίβλω ζωής, αμαρτωλών δέ εξαλειφθήσεται”, όπως λέγει πάλιν ο ιερός Χρυσόστομος). Εις τούς οφθαλμούς τού Κυρίου δέν έχουν αξίαν οι κατά κόσμον ευγενείς, ισχυροί, πλούσιοι…, αλλ᾿ όσοι εις τά βάθη τής καρδίας των αγαπούν τόν Θεόν καί τήν εικόνα Του, τόν συνάνθρωπον, τόν πλησίον, περισσότερον από τήν δύναμιν καί τήν τρυφήν, καί πολεμούν κατά τών εμπαθών επιθυμιών των• όσοι δέχονται μέ ευγνωμοσύνην ό,τι ο Θεός επιτρέπει καί Τόν δοξολογούν δι᾿ όσα τούς συμβαίνουν: καί διά τά καλά καί διά τά εκ πρώτης όψεως κακά. Ο δέ Χριστός πολλάκις θριαμβεύει διά τών μικρών, ασθενών καί ταπεινών. Αυτό είναι τό σταυρικόν φρόνημα τής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτή είναι η δόξα της.
Αδελφοί καί τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Σάς καλωσορίζομεν εις τήν Πόλιν τής Υπεραγίας Θεοτόκου, εις τήν Πόλιν τού Κωνσταντίνου, τήν Κωνσταντινούπολιν τού μικρού λείμματος τών Ορθοδόξων, τό οποίον μετά καρτερίας καί ελπίδος αίρει τόν ιδικόν του Σταυρόν. Σάς καλωσορίζομεν καί εις τό Ιερόν Μετόχιον τού Παναγίου Τάφου, τού Τάφου εντός τού οποίου παρέμεινε σιγών καί ανενεργός ο Σταυρωθείς Κύριός μας• εις τό Μετόχιον τής Αγιοταφιτικής Αδελφότητος, η οποία εις τήν Αγίαν Πόλιν, έχουσα ως κεφαλήν τόν Μακαριώτατον Πατριάρχην της, διάδοχον τού Αγίου Ιακώβου, κρατεί άσβεστον τήν λαμπάδα τών ιερών προσκυνημάτων, συνεχίζει τήν ιεράν παρακαταθήκην του καί αίρει τόν ιδικόν της Σταυρόν. Αυτό τό Σταυρικόν ήθος τό οποίον οδηγεί εις τήν Ανάστασιν κηρύττει η Αγία ημών Εκκλησία εις Ανατολήν καί Δύσιν καί καλεί όλα τά τέκνα της νά τό ενστερνισθούν, ανεξαρτήτως τού γεωγραφικού χώρου εις τόν οποίον ζούν, ανεξαρτήτως τού περιβάλλοντος αυτών, εάν είναι ομόδοξον ή ετερόδοξον, ομόθρησκον ή ετερόθρησκον, διότι δέν είναι ο τόπος ο αγιάζων αλλά ο τρόπος τού βίου, η εν Χριστώ ζωή.
Καί λέγομεν ταύτα απευθυνόμενοι όχι μόνον εις τούς εξ Ελλάδος ευλαβείς προσκυνητάς τούς προερχομένους εξ Εδέσσης τής Μακεδονίας καί εκ Κρήτης, ένθα από αιώνων θάλλει καί αποδίδει πολυκάρπως καί καλλικάρπως τό δένδρον τής πατρώας πίστεως καί ευσεβείας, αλλά καί εις τούς πολυπληθείς προσκυνητάς εξ Ιταλίας, υπό τήν ηγεσίαν τού Ιερωτάτου Μητροπολίτου Ιταλίας καί Μελίτης καί λίαν αγαπητού ομογαλάκτου αδελφού καί συλλειτουργού κυρίου Γενναδίου, φίλου καί συνοδοιπόρου ημών εκ τών εδράνων τής κατά Χάλκην Ιεράς Θεολογικής Σχολής, συγκυρηναίου εις τήν άρσιν τού Σταυρού τής Μεγάλης Εκκλησίας τής Κωνσταντινουπόλεως καί συνοδοιπόρου καί συνδιοικητού καί συναγωνιστού, υπό τήν πεπνυμένην ποιμαντορίαν τού οποίου η εν τή Ιταλική Χερσονήσω Ορθόδοξος Μητρόπολις πορεύεται από δόξης εις δόξαν καί από επιτυχίας εις επιτυχίαν. Υπό τήν καθοδήγησίν σας, φίλτατε αδελφέ κύριε Γεννάδιε, η Ιερά Μητρόπολις Ιταλίας καί Μελίτης παρέχει στοργικήν μέριμναν εις τούς εν Ιταλία Ορθοδόξους φοιτητάς καί πιστούς, τούς ελθόντας αυτόσε είτε διά νά σπουδάσουν εις τά περιώνυμα Πανεπιστήμια τής χώρας ταύτης είτε διά νά δραστηριοποιηθούν επιστημονικώς ή επαγγγελματικώς εις αυτήν∙
τηρεί ασβέστους τάς λυχνίας τών ιστορικών Ελληνορθοδόξων Κοινοτήτων εν Βενετία, Τεργέστη, Νεαπόλει καί αλλαχού καί ανάπτει καί πάλιν αυτάς τών εν Νοτίω Ιταλία ιστορικών Μονών∙ εργάζεται αόκνως διά τήν καλλιέργειαν αγαστών σχέσεων μετά τών λοιπών Ορθοδόξων εν Ιταλία παρουσιών καί τής Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας∙ καρπός τών μακροχρονίων προσπαθειών σας είναι η προσφάτως υπογραφείσα συμφωνία (INTESA) μεταξύ τής υπό τό Οικουμενικόν Πατριαρχείον Ορθοδόξου Μητροπόλεως Ιταλίας καί Μελίτης καί τού Ιταλικού Κράτους, διά τής οποίας η Ιερά Μητρόπολίς σας αναγνωρίζεται πλέον επισήμως καί υπό τών Κρατικών Αρχών καί αποκτά τά αυτά νομικά δικαιώματα πρός τήν Ρωμαιοκαθολικήν Εκκλησίαν∙ ωσαύτως χαιρετίζομεν τήν σύστασιν καί κατά πάντα εύρυθμον λειτουργίαν τής εν τή Ιταλική Χερσονήσω υπό τήν προεδρείαν τής υμετέρας Ιερότητος, άγιε αδελφέ κύριε Γεννάδιε, Επισκοπικής Συνελεύσεως, η οποία, ομού μετά τών λοιπών ανά τόν κόσμον αναλόγων Συνελεύσεων, συνεστήθησαν μετ’ απόφασιν τής Δ΄ Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως εν Σαμπεζύ Γενεύης μέ στόχον τήν καλλιέργειαν σχέσεων αγάπης μεταξύ τών εκτός τών γεωγραφικών ορίων τών Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών διαβιούντων Ορθοδόξων Χριστιανών, πρός θεραπείαν τών ανακυπτόντων τυχόν προβλημάτων, κυρίως δέ πρός σφυρηλάτησιν τής μεταξύ αυτών ενότητος, ώστε νά δίδεται μαρτυρία χριστιανική, μαρτυρία σταυροαναστάσιμος, εις τόν σύγχρονον αποχριστιανοποιούμενον, δυστυχώς, κόσμον, εις ένα κόσμον αυτονομημένον ηθικώς καί αποστατούντα.
Συνεχίσατε, άγιε αδελφέ Γεννάδιε, ομού μετά τών συνεργών σας εν Κυρίω καί τών κατά πνεύμα τέκνων σας τήν σταυροαναστάσιμον διακονίαν σας εν Ιταλία, εις τήν χώραν τών αγίων καί μαρτύρων τής πίστεως τής πρώτης μετά Χριστόν χιλιετίας τής ενιαίας Εκκλησίας, εις τήν παράδοσιν τής οποίας πάντες αναφερόμεθα αφ’ ενός μέν διά νά διατηρήσωμεν άμωμον καί ανόθευτον τήν κληροδοτηθείσαν ημίν πίστιν, αφ’ ετέρου δέ διά νά λάβωμεν δύναμιν ώστε νά ανταπεξέλθωμεν εις τάς ανάγκας τού βίου τούτου, αλλά καί νά εργασθώμεν πάντες ίνα φθάσωμεν εις τήν ενότητα τής πίστεως.
Ευχόμεθα πατρικώς, η χάρις τού Σταυρού καί τού Παναγίου Τάφου, δηλαδή η χάρις τού Σταυρωθέντος, Ταφέντος καί Αναστάντος Κυρίου, νά εκχέεται πλουσίως εις όλους εσάς, τάς πόλεις, τούς οίκους καί τούς οικείους σας, διά πρεσβειών τής Παναχράντου Αγίας Μητρός Του, τού αγίου Ιακώβου τού Αδελφοθέου καί πάντων τών Αγίων. Αμήν.
-120x86.jpg)
