Η Εκκλησία στο στόχαστρο

(Από το ένθετο της εφημερίδας «δημοκρατία» για την Ορθοδοξία)

του Δημήτρη Ριζούλη

Μια δύσκολη εκκλησιαστική χρονιά αναμένεται να είναι αυτή που ξεκίνησε από την 1η Σεπτεμβρίου. Η ατζέντα είναι πλούσια και τα μέτωπα πολλά. Πρώτο ζήτημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Εκκλησία τους επόμενους μήνες αναμένεται να είναι η εκλογή νέων μητροπολιτών, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα να χρειαστεί να εκλεγούν νέοι επίσκοποι σε πέντε περιοχές. 
Επίσης, τα θέματα που αφορούν το μάθημα των Θρησκευτικών και την κυριακάτικη αργία θα εξακολουθήσουν να προκαλούν προβληματισμό και θα απαιτήσουν λεπτούς χειρισμούς, ειδικά όσο συνεχίζονται οι «τρικλοποδιές» των πολιτικών και οι προκλήσεις σαν αυτή που εκδηλώθηκε εντός της εβδομάδας από τη γνωστή Μαρία Ρεπούση.

Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί η προσπάθεια αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας αλλά και η συνεργασία με την Πολιτεία, προκειμένου να μπει «πάγος» στις διαθέσεις της τρόικας, που εδώ και καιρό θέλει να βάλει στο στόχαστρο την Εκκλησία. Πολλά ανοικτά μέτωπα για μια εκκλησιαστική χρονιά που άρχισε ήδη με προβλήματα στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο (ΔΙΣ) λόγω ασθενειών!

Την Τετάρτη συνεδρίασε για πρώτη φορά η ΔΙΣ, το όργανο που διοικεί την Εκκλησία της Ελλάδος. Αποτελείται από 12 μητροπολίτες που εναλλάσσονται κάθε Σεπτέμβριο. Στη φετινή σύνθεση της ΔΙΣ προέκυψαν τρεις ασθενούντες μητροπολίτες. Συγκεκριμένα, ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Θεόκλητος με σχετικό έγγραφο ενημέρωσε ότι για λόγους υγείας δεν μπορεί να συμμετέχει στις φετινές διαδικασίες και ζήτησε να αντικατασταθεί, όπως και έγινε.

Επίσης, ο μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Προκόπιος ειδοποίησε ότι για λόγους υγείας δεν θα λάβει μέρος στις συνεδριάσεις του Σεπτεμβρίου, χωρίς ωστόσο να ζητεί την αντικατάστασή του.

Η τρίτη περίπτωση είναι και η πλέον σοβαρή. Πρόκειται για τον μητροπολίτη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος Αγαθόνικο, ο οποίος όχι μόνο είναι ασθενής, αλλά δεν ήταν καν σε θέση να συντάξει και να υπογράψει τη σχετική επιστολή προς τη ΔΙΣ, προκειμένου να απαλλαγεί από τα καθήκοντά του στις φετινές συνεδριάσεις. Η κατάσταση του μητροπολιτη είναι ιδιαιτέρως βεβαρημένη και, κατά ορισμένες πληροφορίες, «μη αναστρέψιμη». Ο Κίτρους θα έπρεπε κανονικά να αντικαταστήσει τον παραιτηθέντα Ιωαννίνων. Ομως λόγω της κατάστασής του αποφασίστηκε να σταλεί από τη ΔΙΣ τριμελής επιτροπή στην εν λόγω μητρόπολη, που θα κληθεί να διαπιστώσει αν ο μητροπολιτης Κίτρους είναι σε θέση να ασκήσει τα καθήκοντά του.

Με αυτήν τη διαδικασία δεν ανοίγει απλώς ο δρόμος της αντικατάστασής του από τις φετινές εργασίες της ΔΙΣ, αλλά και η «αποκαθήλωσή» του από τον μητροπολιτικό θρόνο.
Ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Κίτρους Αγαθόνικος (κατά κόσμον Γεώργιος Νικολάου Φατούρος) γεννήθηκε το 1937 στο Αίγιο. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1960, πρεσβύτερος το 1964 και το 1985 εξελέγει μητροπολίτης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος. Εδώ και καιρό αδυνατεί να ασκήσει τα καθήκοντά του και δεν είναι η πρώτη φορά που ακούγονται φήμες για αντικατάστασή του. Ωστόσο στο συγκεκριμένο θέμα υπήρχε έως τώρα μεγάλη διστακτικότητα από τη διοικούσα Εκκλησία. Η περίπτωση του ασθενούς Κίτρους, άλλωστε, δεν είναι η μοναδική. Κι άλλοι υπέργηροι ή ανήμποροι αρχιερείς παραμένουν στις θέσεις τους, παρότι δεν μπορούν να ασκήσουν ούτε στο παραμικρό τα καθήκοντά τους. Ιδιαίτερα σε αυτήν τη δύσκολη εποχή είναι ένδειξη αδυναμίας της Εκκλησίας η ανοχή που υπάρχει σε τέτοια φαινόμενα. Αλλά και οι τοπικές κοινωνίες (που βάλλονται πανταχόθεν) παραμένουν ουσιαστικά αποίμαντες και θεωρούν ότι η Εκκλησία αδιαφορεί για τα προβλήματά τους.

Η απόφαση για την αποστολή της επιτροπής των ειδικών (ενός δικαστικού και δύο ιατρών) στη μητρόπολη Κίτρους και Κατερίνης είναι ιστορική και απόλυτα σωστή. Αναμφίβολα, η υπόθεση αυτή είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία η Εκκλησία να αντιμετωπίσει άμεσα και διά παντός όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις και να δώσει οριστικές λύσεις. Αν τολμήσει να το πράξει, δεν αποκλείεται να έχουμε εκλογές τουλάχιστον σε άλλες τέσσερις μητροπόλεις. Εκτός και αν στο μεταξύ αναλάβει να λύσει το αδιέξοδο ο Θεός και να τους καλέσει στις «σκηνές των δικαίων».