Συνέντευξη σε ρουμάνικο περιοδικό παραχώρησε ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου Αρχιμανδρίτης Χριστόδουλος και στην οποία αναφέρεται στις σύγχρονες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι Χριστιανοί στις ημέρες μας.
Αναλυτικά:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι μπορείτε να μας πείτε για το θάρρος του Χριστιανού να ομολογεί σήμερα την Ορθοδοξία, και πως πρέπει να το κάνει;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σήμερα οι Χριστιανοί ζούμε σε κοινωνίες εκκοσμικευμένες, όπου Θεός είναι το χρήμα. Σε τέτοιες συνθήκες η ομολογία της πίστεως δεν είναι εύκολη υπόθεση. Από την άλλη μεριά, η Ορθόδοξη πίστη είναι λίγο-πολύ ζωντανή σε όλα τα παραδοσιακά Ορθόδοξα Κράτη, και έτσι ο πολίτης της Ανατολικής Ευρώπης, παρ’ όλες τις δυσκολίες, αισθάνεται ότι είναι φορέας μιάς ζωντανής παραδόσεως, που αποτελεί την πνευματική ταυτότητα της χώρας του. Μάλιστα, πολλοί άνθρωποι από τη Δύση βλέπουν με νοσταλγία και αγωνία προς την Ορθοδοξία, και ζητούν την μαρτυρία των Ορθοδόξων. Το ερώτημα «πως πρέπει να ομολογεί ο πιστός την Ορθοδοξία» δεν είναι απλό. Εξαρτάται από τις συνθήκες και τα προσωπικά χαρίσματα του καθενός. Εκείνο, όμως, που έχει σημασία είναι να ομολογούμε με τη ζωή μας την Ορθόδοξη πίστη, δηλαδή να είμαστε συνεπείς στον λόγο του Ευαγγελίου, και η παρουσία μας να αποπνέει την χάρι του εσταυρωμένου και αναστημένου Χριστού.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πως μπορεί να μετριάζεται όσο το δυνατόν περισσότερο η αρνητική επίδραση της Δύσεως στη ζωή του ορθόδοξου Χριστιανού της Ανατολής; Πως μπορούμε εμείς οι Ορθόδοξοι να βοηθήσουμε την Δύση;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν υπάρχει τώρα πιά Ανατολή και Δύση, εφόσον ο καπιταλισμός και ο καταναλωτισμός έχουν γίνει οι βασικές αξίες του βίου. Πως μπορεί να προστατευθεί το φρόνημα του Χριστιανού από αυτό το όνειρο της ευμάρειας, που καταστρέφει ζωές και συνειδήσεις; Το μυστικό για τον κάθε πιστό είναι πρώτον, να διατηρήσει το ασκητικό φρόνημα, δηλαδή να έχει πάντα στον νού του τον λόγο του Χριστού «ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος», και δεύτερον, να μη λησμονεί ότι ο βίος αυτός είναι περίοδος ετοιμασίας για την βασιλεία του Θεού, δηλαδή να μη ταυτίζει την οδό με τον προορισμό. Μοναδικός σκοπός και αληθινή αξία του βίου είναι να αποτυπώσουμε μέσα μας την μορφή του Χριστού, ώστε να ζούμε τώρα και στην αιωνιότητα μέσα στο φως Του. Όλοι οι επί μέρους στόχοι πρέπει να εκτιμώνται ανάλογα με το πόσο συμβάλλουν στον πρωταρχικό στόχο.
Στο ερώτημα «πως μπορούμε οι Ορθόδοξοι να βοηθήσουμε την Δύση», η απάντηση είναι απλή: «με το να είμαστε πραγματικά Ορθόδοξοι. Να ζούμε το μυστήριο της πίστεως και να βιώνουμε το ορθόδοξο ήθος –την αγάπη– όπου κι αν βρισκόμαστε. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε την μεγάλη σημασία του μοναχισμού για τη διατήρηση του Ορθόδοξου ήθους. Τα μοναστήρια που λειτουργούν σύμφωνα με την παράδοση, είναι οάσεις χαρισματικού βίου. Γι’ αυτό και οι εκκλησίες που δεν διατηρούν οργανωμένα μοναστήρια πάσχουν περισσότερο από εκκοσμίκευση και από θεολογική σύγχυση. Μακάρι να μπορέσουν να το καταλάβουν αυτό όλοι οι Ορθόδοξοι επίσκοποι, και να βοηθήσουν στην επάνδρωση και ανάπτυξη των μονών, χωρίς να θεωρούν τους μοναχούς και τις μοναχές υπαλλήλους τους.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σήμερα ο ζήλος για την προσευχή ελλαττώθηκε περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Τι πρέπει να κάνουμε για να γίνουμε πιο προσευχόμενοι; Ποια πρέπει να είναι τα αποτελέσματα της προσευχής;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο ζήλος για την προσευχή ελαττώθηκε, γιατί ελαττώθηκε η πίστη. Ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να αποκτά άμεσα και χωρίς κόπο αυτό που επιθυμεί. Όταν βλέπει ότι αυτό υπερβαίνει τις δυνάμεις του, καταφεύγει σε άλλα μέσα, όπως είναι η μαγεία. Οι πιστοί επηρεαζόμεθα από τούτο το πνεύμα. Θέλουμε άμεσα αποτελέσματα, και συνήθως δεν μας ενδιαφέρει το θέλημα του Θεού αλλά το δικό μας. Με άλλα λόγια, υπάρχει έλλειμμα πίστεως, ελπίδας και αγάπης. Τι πρέπει να κάνουμε; Ακόμη κι αν δεν αισθανόμεθα την ανάγκη να προσευχηθούμε, πρέπει να ορίζουμε ένα μικρό διάστημα καθημερινά, και τα λεπτά αυτά να στεκόμεθα ενώπιον του Θεού, και να μένουμε πιστοί στο πρόγραμμα αυτό. Έτσι, σιγά σιγά η προσευχή καλλιεργείται, και ο Θεός κάνει αισθητή την παρουσία του στην καρδιά μας, και η προσευχή γίνεται η φυσική κατάσταση της υπάρξεώς μας. Μια σύντομη, περιεκτική και δοκιμασμένη προσευχή είναι η λεγόμενη ευχή του Ιησού, το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», που μπορεί να απαγγελθεί σε κάθε χώρο, χρόνο και περίσταση, και ειρηνεύει την καρδιά με την δύναμη του θείου ονόματος.
Τα αποτελέσματα της προσευχής είναι οι καρποί του Πνεύματος. Αλλά εμείς δεν πρέπει να ψάχνουμε για αποτελέσματα, γιατί αυτό μπορεί να φέρει άγχος, αγωνία η και πλάνη. Πρέπει μόνο να στεκόμεθα ενώπιον του Θεού -αυτό έχει την μεγαλύτερη αξία, η κοινωνία μας με τον Θεό- και Εκείνος θα μας χαρίσει αυτό που γνωρίζει ότι είναι συμφέρον για τη σωτηρία μας.