Η συνέντευξη του Κώστα Ζουράρι στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» που κυκλοφορεί στα περίπτερα
Από τον Σωτήρη Λέτσιο
Προσωπικότητα που συχνά συγκεντρώνει ετερόκλητα σχόλια, αλλά και που φροντίζει να προκαλεί τον ανάλογο θόρυβο με τις δημόσιες τοποθετήσεις του, ο κ. Κώστας Ζουράρις θεωρείται από πολλούς ένας από τους εκπροσώπους του ιδεολογικού ρεύματος της νεο-ορθοδοξίας. Με σπουδές Νομικής στην Ελλάδα και Πολιτειολογίας στη Γαλλία, ο Κώστας Ζουράρις δηλώνει ευθαρσώς «κομμουνιστής – χριστιανός ορθόδοξος, που μετέχει της ευχαριστιακής συνάξεως».
Με πλούσιο συγγραφικό έργο στο ενεργητικό του για πάνω από 40 χρόνια, εξελέγη στις εκλογές του Σεπτεμβρίου για δεύτερη φορά βουλευτής, όντας επικεφαλής του κόμματος Πυρίκαυστος Ελλάδα, συνεργαζόμενος με τους Ανεξάρτητους Ελληνες. O κ. Ζουράρις μίλησε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» και αποκάλυψε τις σκέψεις του σχετικά με το θέμα του διαχωρισμού Εκκλησίας – κράτους, το μάθημα των Θρησκευτικών, αλλά και τους «ευρωλιγούρηδες», που καταλαμβάνουν τόσο τον χώρο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς.
– Στην επικαιρότητα βρέθηκε με αναπάντεχο όσο και άκομψο τρόπο από πλευράς κυβέρνησης το θέμα της διδασκαλίας των Θρησκευτικών. Ποιες απόψεις διατηρείτε πάνω στο θέμα αυτό; Θα πρέπει να αναμένουμε αλλαγές στο θέμα διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών;
Τίποτα απολύτως δεν θα γίνει. Και αυτό επειδή τα πράγματα αυτά είναι δύσκολα λόγω του χαρακτήρα της Ελλάδας. Στην Ελλάδα οι κληρικοί προέρχονταν κατευθείαν από τον λαό. Οταν ο Ελληνισμός απώλεσε την κοσμική εξουσία, η Εκκλησία ανέλαβε ουσιαστικά ένα μέρος της οργάνωσης του υπόδουλου Ελληνισμού. Επομένως, δεν παρατηρήθηκαν τα φαινόμενα της δυτικοκρατίας, όπου εκεί είχαμε μια κοσμική Εκκλησία να ασκεί τη διοίκηση. Στο θέμα των Θρησκευτικών -που δεν γίνεται, φυσικά, να καταργηθούν- πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος ώστε να φαίνεται μέσα στο μάθημα ο ειδικός χαρακτήρας ώσμωσης μεταξύ ορθοδόξου μαρτυρίας και μείζονος Ελληνισμού. Αυτό ακόμη δεν μπορεί η Αριστερά να το καταλάβει. Αλλά και η Δεξιά, όπου αυτοί εκεί είναι εντελώς «ευρωλιγούρηδες». Δεν πήραν χαμπάρι τίποτα περί ορθόδοξου κοινοβιακού Ελληνισμού ούτε ο Κανελλόπουλος ούτε ο Τσάτσος, οι οποίοι υπήρξαν σοβαροί διανοούμενοι της Δεξιάς. Αντιθέτως, ο Ζαμπέλιος και ο Παπαρρηγόπουλος ή πιο παλιοί, όπως ο Ρήγας Φεραίος και αργότερα η δική μας ομάδα του περιοδικού «Σύναξη», μπόρεσαν να διακρίνουν πολύ περισσότερα πράγματα.
– Πολλά είναι τα ζητήματα τα οποία η σημερινή κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει καταθέτοντας αξιόπιστες και βιώσιμες λύσεις. Συγχρόνως, εντός του ΣΥΡΙΖΑ διατυπώνονται απόψεις ως προς το θέμα του διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος. Η ανακίνηση αυτού του θέματος ποια απήχηση μπορεί να έχει στην παρούσα συγκυρία;
Οποιος έχει μελετήσει επισταμένως αυτά τα θέματα γνωρίζει ότι ο χωρισμός Εκκλησίας – κράτους έχει συμβεί εδώ και πολύ καιρό. Μερικά θέματα όπως αυτό του χωρισμού της κοινωνίας από την Εκκλησία σε πνευματικό επίπεδο ίσως είναι ένα ζήτημα που επιχειρούν να πετύχουν οι «ευρωλιγούρηδες» τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς. Είναι μια σύγκλιση απολύτως αποπνευματικοποιημένη, στην οποία βρίσκουν κοινά σημεία επαφής ένα τμήμα της ελληνικής Δεξιάς και αυτό της ελληνικής Αριστεράς, που διακατέχονται από έναν ευρωκεντρισμό δυτικού τύπου. Πάνω σε αυτό το θέμα έχουν γραφτεί υπέροχα κείμενα, τα οποία αναφέρονται σε αυτή την εξάρτηση της ελληνικής κοινωνίας από τη Δύση.
– Η σύμπραξη ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛ. θεωρείται από πολλούς παράταιρη, καθώς είναι αρκετές οι διαφορές σε επίπεδο ιδεολογίας και προγραμματικών θέσεων. Επομένως, πόσο εύκολα θα μπορούσε να προχωρήσει στο έργο της;
Οι διαφορές είναι δευτερεύουσες σε σχέση με το μείζον θέμα που είναι μπροστά μας για τα επόμενα χρόνια, δηλαδή η απεμπλοκή της Ελλάδας από τη μνημονιακή ειρκτή, που έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε αποικία. Αυτή τη στιγμή προέχει να επικεντρωθούμε στην προσπάθεια να ξεφύγουμε από τα Μνημόνια και να προσπαθήσουμε να υπάρξει ισονομία και δικαιοσύνη με την τιμωρητική ανίχνευση της διαφθοράς μέσα από τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, έτσι ώστε να έχουμε ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης. Ως προς αυτό, σας φέρνω για παράδειγμα το ΣΔΟΕ, το οποίο έχει ανακοινώσει ότι, εάν δεν υπάρξει επιτάχυνση των διαδικασιών έως τον Δεκέμβριο, τότε υπάρχει κίνδυνος για υποθέσεις που αφορούν 12.500 φακέλους. Το προηγούμενο σύστημα κομματοκρατίας ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. επιδίωκε -ως γνωστόν- την παραγραφή.
«Εμείς έχουμε τον τριαδικό ορθόδοξο Θεό, όχι το αγελαίο δεσποτικό σύστημα»
– Στην παρούσα συγκυρία υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια εθνική συστράτευση, η οποία θα ξεφεύγει από τα περιορισμένα όρια του ξεπερασμένου δικομματισμού;
Πιστεύω ότι αυτό ήδη υπάρχει και το διαπιστώσαμε από το δημοψήφισμα. Εχουμε ένα ποσοστό περίπου 80% του λαού το οποίο συμπορεύεται σε μείζονα θέματα. Ενδεχομένως θα πρέπει να βρεθεί και στη διακυβέρνηση της χώρας η αντιστοιχία με πρόσωπα τα οποία μπορούν να στελεχώσουν τον κυβερνητικό μηχανισμό. Η συμπαράταξη περί τα κρίσιμα θέματα θα αποκτήσει και έναν χαρακτήρα πρακτικής συμμετοχής, π.χ. σε δημόσιους οργανισμούς ή άλλα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου κ.ά.
– Η έννοια της εθνικής συστράτευσης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και την αναζήτηση υπαγωγής της Ελλάδας σε ένα άλλο υπερεθνικό σύστημα κρατών, με διαφορετική φυσιογνωμία, αρχές και λειτουργία από αυτήν της Ε.Ε.;
Αυτή τη στιγμή μια ομοσπονδία κρατών που να εκφράζει κοινά με εμάς συμφέροντα στην ευρύτερη γειτονιά μας δεν υπάρχει. Η Ε.Ε. παραμένει ως η μοναδική τέτοιου είδους ένωση κρατών. Δεν έχουμε Ηνωμένες Πολιτείες, π.χ., στην περιοχή της Ευρασίας ή στην κοντινή ζώνη της Μέσης Ανατολής ή κάτι ανάλογο που να αφορά τη Ρωσία ή την Κίνα. Μόνο με διμερείς και τριμερείς συμφωνίες θα μπορούσε η Ελλάδα να έχει επί μακρόν ωφέλιμη συνεργασία με Ρωσία, Κίνα και Αίγυπτο και όχι σύμπραξη υπό μορφή κοινοπραξίας. Από την άλλη πλευρά, η ισορροπία εντός της Ε.Ε., που λειτουργεί υπέρ του χρηματιστηριακού συστήματος, τους επόμενους μήνες θα κλονιστεί πολύ σοβαρά. Αυτό θα φανεί με τις εσωτερικές εξελίξεις στη Γερμανία, με τις εκλογές στην Ισπανία και την άνοδο των Podemos, αλλά και ενδεχομένως στη Γαλλία, η οποία μπορεί να αναλάβει έναν ειδικό και εξισορροπητικό ρόλο εντός της Ε.Ε.
– Η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της μήπως άραγε επιθυμεί το οριστικό διαζύγιο με την Ε.Ε.;
Ο λαός από την πλευρά του έχει καταλάβει τη φύση της Ε.Ε., αλλά παραλλήλως υπάρχουν πάντα οι λεγόμενοι «ευρωλιγούρηδες», ειδικά στα ηγετικά στρώματα της κοινωνίας: πολιτικοί, πνευματική ελίτ, οικονομικοί παράγοντες, επιχειρηματίες. Εχει καταλάβει ο λαός ότι η Ε.Ε. λειτουργεί εντελώς εις βάρος της Ελλάδας, αλλά και οι «ευρωλιγούρηδες» το έχουν πάρει χαμπάρι αυτό. Ελα ντε, όμως, που υπάρχει η αμηχανία της ιστορίας, όπου ναι μεν υποστηρίζεται ότι δεν έπρεπε να μπούμε στο ευρώ, από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζουμε ότι τώρα είναι πολύ δύσκολο να βγούμε χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία.
– Η αποτυχία τού να συγκατοικήσουμε στο κοινό ευρωπαϊκό οικοδόμημα πιθανόν να οφείλεται σε αιτίες που έχουν να κάνουν με την ιδιοσυγκρασία ή με τις πολιτισμικές παραδόσεις που έχουμε ως λαός;
Ο ελληνικός πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ δυτικού τύπου. Αυτό που είπε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ότι «ανήκουμε εις την Δύση», το εννοούσε με τη μορφή μιας εξάρτησης, η οποία ήταν δυστυχώς μονομερής εξάρτηση. Το σωστό είναι ότι εμείς «δεν ανήκουμε εις την Δύση», αλλά, ως ελληνικός πολιτισμός, γεννήσαμε τη Δύση. Ποτέ δεν ανήκαμε εκεί, όπως και δεν ανήκουμε σε μια Ανατολή των μονοφυσιτικών παραδόσεων και της ανατολίτικης δεσποτείας. Εμείς έχουμε τον τριαδικό ορθόδοξο Θεό, ο οποίος είναι η άρνηση του μονοθεϊσμού, που είναι μονοφυσιτικής προέλευσης, και φυσικά δεν έχουμε το αγελαίο δεσποτικό σύστημα. Εμείς από τα χρόνια του Ομήρου έχουμε εφαρμόσει το δημοκρατικό σύστημα.
– Επειδή δεν έχουμε ενσωματωθεί ψυχή τε και πνεύματι στην ευρωπαϊκή – δυτική κοινωνία, για τον λόγο αυτό δεν στάθηκε δυνατό να αναπτυχθεί κάτι αντίστοιχο σε επίπεδο πολιτικής εκπροσώπησης με το κίνημα της χριστιανοδημοκρατίας;
Είμαστε μια ηττημένη κοινωνία. Δεν είμαστε μια χώρα όπως η Κίνα, επειδή και η Κίνα επηρεάζεται από το δυτικότροπο πολιτισμικό μοντέλο. Από τη Μάχη του Μυριοκέφαλου, το 1176, και την πανωλεθρία των Βυζαντινών από τους Σελτζούκους Τούρκους αρχίζει η περίοδος κατάκτησης του Ελληνισμού από τους ανατολικούς όσο και από τους δυτικούς χριστιανούς. Η χριστιανοδημοκρατία δεν ταιριάζει με το ύφος της ορθόδοξης παράδοσης, επειδή δεν μπορεί να έχει κοσμική έκφραση η ευχαριστιακή σύναξή μας. Αυτά μόνο στη Δύση γίνονται, επειδή ακριβώς είναι μονοφυσίτες. Το αλάθητο του Πάπα αποτελεί έκφραση ειδωλολατρίας. Στη δική μας περίπτωση, ούτε οι Οικουμενικές Σύνοδοι κατέχουν το αλάθητο. Αυτό θα μπορούσαν να το διατηρήσουν μόνο έως την οργάνωση της επόμενης Συνόδου.
«Η Τουρκία, λόγω της ενδοτικότητάς μας, πιθανώς να κερδίσει όσα δεν μπορεί από πόλεμο»
– Στα εθνικά θέματα τι πιστεύετε ότι διακυβεύεται; Η οικονομική κρίση μπορεί να αποφέρει θεαματικές μεταβολές σε βάρος της εθνικής κυριαρχίας μας;
Τα τελευταία 800 χρόνια -για να χρησιμοποιήσω την εύστοχη έκφραση του αείμνηστου Κωστή Μοσκώφ περί «αργόσυρτης διάρκειας» του ελληνικού πολιτισμού- βρισκόμαστε συνεχώς σε κίνδυνο. Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο. Η Τουρκία αποτελεί συνεχώς μια αναθεωρητική δύναμη απειλής, υπό την έννοια ότι αμφισβητεί συνεχώς κάθε φορά και από μια συνθήκη, εφαρμόζοντας αυτό που και οι ίδιοι οι Τούρκοι αποκαλούν στη δική τους ορολογία «αρπαλίκιο». Αυτό σήμαινε την επίσημη ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία ο σουλτάνος παραχωρούσε στον πασά της Θεσσαλονίκης τη δικαιοδοσία επί μιας περιοχής. Αυτό το πράγμα συνεχίζεται και σήμερα, αλλά ευτυχώς είναι αποδυναμωμένοι λόγω των γνωστών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στα σύνορά τους με το Ιράκ και τη Συρία αλλά και με τους Κούρδους. Στρατιωτικά, αυτή τη στιγμή η Τουρκία δεν μας απειλεί. Εξαιτίας όμως της ενδοτικότητας της Ελλάδας, είναι πιθανό να κερδίσει στα χαρτιά η Τουρκία όσα δεν μπορεί να πετύχει μέσα από έναν πόλεμο.
– Με αφορμή την αναφορά στον Κωστή Μοσκώφ, ποιος πιστεύετε ότι είναι ο απόηχος από το κίνημα σύμπλευσης και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στην Ορθοδοξία και την Αριστερά;
Υπάρχει πλέον ως μια διάχυτη συνείδηση, αλλά δεν εκφράζεται ως συγκροτημένη άποψη. Οσοι μετέχουν της ευχαριστιακής συνάξεως ξέρουν ότι μερικά πράγματα είναι έτσι όπως τα διατύπωσε ο Κ. Μοσκώφ, ο επίσης αείμνηστος Παναγιώτης Νέλλας και εγώ, ενώ ο Χρήστος Γιανναράς εξετάζει το ζήτημα μόνο από θρησκευτικής πλευράς. Ο Μοσκώφ, ο Νέλλας και εγώ το θέσαμε και σε πολιτικό επίπεδο. Μερικά πράγματα προερχόμενα από αυτή την τάση είναι πολύ δύσκολο να αμφισβητηθούν, όπως π.χ. ο χαρακτήρας της ώσμωσης που υπάρχει. Ο χριστιανισμός λειτούργησε ως λαϊκή ιδεολογία επί 1.800 χρόνια, στα όρια του μείζονα Ελληνισμού. Ο Μοσκώφ χρησιμοποιούσε τον όρο «λαϊκή ιδεολογία» επειδή δεν ήθελε να κάνει χρήση του όρου «υπαρκτικό γεγονός», πράγμα που θα προκαλούσε την αντίδραση στις τάξεις των δικών του, των κομμουνιστών. Οι αγώνες του λαού μας -έλεγε ο Μοσκώφ- για δικαιοσύνη και ισότητα είναι το σώμα του ζώντος Χριστού. Αυτά είναι τα στοιχεία που αποτελούν μεγάλες κατακτήσεις του νεότερου Ελληνισμού: αυτού του είδους η ζεύξη ανάμεσα στη μαχητική παράδοση που προέρχεται από την κατά κόσμον Αριστερά και την ασκητική, αναχωρητική, κοινοβιακή παράδοση της Ορθοδοξίας.
