Οι Άγγελοι είναι υλικά πνευματικά και αθάνατα όντα. Έχουν δηλαδή υλικό σώμα μιας και είναι κτίσματα, αλλά σε σύγκριση με το ανθρώπινο σώμα το δικό τους είναι πολύ πιο «λεπτό».
Κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό «Άγγελος εστιν ουσία νοερά, αεικίνητος, αυτεξούσιος, ασώματος, Θεώ λειτουργούσα, κατά χάριν εν τη φύσει το αθάνατον ειληφυια».
Επομένως είναι πνεύματα άΰλα πάντα με την έννοια της λεπτότατης ύλης-αγ.Μάξιμος Ομολογητής, ουράνια και αθάνατα. Γι’ αυτό και ονομάζονται και ουράνιες και ασώματες δυνάμεις. Επίσης, οι Άγγελοι είναι «φύσις λογική, νοερά τε και αυτεξούσιος, αθάνατος ου φύσει, αλλά χάριτι».
Οι Άγιοι Άγγελοι υπόκεινται στον χωροχρόνο διότι είναι και αυτοί κτίσματα. Η διαφορά με τους ανθρώπους είναι ότι βιώνουν τον χωροχρόνο τελείως διαφορετικά.
Μπορούν να βρίσκονται από την μία άκρη του κόσμου στην άλλη, όμως δεν μπορούν να είναι πανταχού παρών. Μπορούν να αλλάζουν μορφές διατηρώντας πάντοτε την αγγελική τους φύση. Οι Άγιοι Άγγελοι σε σχέση με τον πεπτωκότα άνθρωπο είναι «άυλοι και ασώματοι», όμως σε σχέση με τον Άκτιστο Θεό οι Άγγελοι είναι υλικοί και ρυπαροί.
Οι Άγιοι Άγγελοι είναι αρχαιότεροι των ανθρώπων, αρχαιότεροι κάθε κτίσματος όχι όμως και αγιότεροι από κάθε κτίσμα. Η φιλανθρωπία του Θεού ανέδειξε τουλάχιστον έναν άνθρωπο αγιότερο ακόμα και από τους Αγγέλους. Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι άλλος από την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία στην οποία δικαιολογημένα ψάλλουμε «Την τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφείμ…».
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο Θεός δίνει την δυνατότητα στους ανθρώπους να ξεπεράσουν ακόμα και του Αγίους Αγγέλους. Ποτέ δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο Λόγος του Θεού ΔΕΝ έγινε Άγγελος αλλά Άνθρωπος με αποτέλεσμα να θεώσει την ανθρώπινη φύση και να δώσει στον άνθρωπο την δυνατότητα να γίνει κατά χάριν θεάνθρωπος.
Οι Άγγελοι διαιρούνται σε τρεις ιεραρχικές τάξεις:
1) Σεραφείμ – Χερουβείμ – Θρόνοι,
2) Κυριότητες – Δυνάμεις – Εξουσίες,
3) Αρχές – Αρχάγγελοι – Άγγελοι.
Επικεφαλής δε των αγγελικών δυνάμεων είναι οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Άγγελος σημαίνει αγγελιοφόρος, εκείνος που φέρει μία αγγελία και μάλιστα καλή, χαρμόσυνη αγγελία. Τα ουράνια πνεύματα λέγονται Άγγελοι, διότι αγγέλουν, μεταφέρουν στους ανθρώπους καλές ειδήσεις και προστάγματα και παραγγελίες του Θεού, για την σωτηρία του ανθρώπου. Γι’ αυτό και στην προς Εβραίους επιστολή ονομάζονται «λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα διά τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» (Εβρ. α΄ στιχ. 14).
Αποτελεί σταθερή διδασκαλία της Εκκλησίας ότι ο κάθε πιστός έχει τον φύλακα Άγγελό του, και όχι μόνο κάθε άνθρωπος, αλλά και κάθε πόλη και χώρα. Γι’ αυτό και είναι καθημερινή η δέηση της Εκκλησίας προς το Θεό να δίνει στον καθένα μας «Άγγελον ειρήνης, πιστόν οδηγόν, φύλακα των ψυχων και των σωμάτων ημων».
Οι Άγιοι Άγγελοι λοιπόν είναι όχι μόνο αγγελιοφόροι αλλά και προστάτες και φύλακες των ανθρώπων. Αυτοί είναι που μας βάζουν τον καλό λογισμό, αυτοί είναι που χαίρονται με την πνευματική μας πρόοδο και λυπούνται με την αμαρτία μας. Αυτοί είναι οι όντως φίλοι μας οι οποίοι είναι πάντα δίπλα μας. Το ότι δεν τους βλέπουμε δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν, το ότι δεν αντιλαμβανόμαστε την βοήθειά τους δεν σημαίνει ότι μας την δίνουν. Πάρα πολλές φορές όλοι μας έχουμε γλιτώσει από διάφορα κακά λόγο της επεμβάσής τους.
Σοφά λοιπόν η Εκκλησία μας έχει βάλει και στην βραδινή μας καθημερινή προσευχή την προσευχή προς τον Άγγελό μας, την οποία καλό είναι κάθε ημέρα να την λέμε και με αυτόν τον τρόπο να αναπέμπουμε ευχαριστίες στον Θεό, στον Άγγελό μας αλλά και να του ζητούμε να μην μας εγκαταλείψει ποτέ ακόμα και όταν εμείς με τα έργα και την ζωή μας τον λυπούμε,αλλά πάντα να προστρέχει και να μας βοηθά, να μας σκέπει, να μας φωτίζει και να μας οδηγεί στην οδή της Αλήθειας και της Σωτηρίας μας.
Εὐχὴ εἰς τὸν φύλακα Ἄγγελον
Ἅγιε Ἄγγελε, ὁ ἐφεστὼς τῆς ἀθλίας μου ψυχῆς καὶ ταλαιπώρου μου ζωῆς, μὴ ἐγκαταλίπῃς με τὸν ἁμαρτωλόν, μηδὲ ἀποστῇς ἀπ᾿ ἐμοῦ διὰ τὴν ἀκρασίαν μου· μὴ δώῃς χώραν τῷ πονηρῷ δαίμονι κατακυριεῦσαί μου τῇ καταδυναστείᾳ τοῦ θνητοῦ τούτου σώματος· κράτησον τῆς ἀθλίας καὶ παρειμένης χειρός μου, καὶ ὁδήγησόν με εἰς ὁδὸν σωτηρίας. Ναί, ἅγιε Ἄγγελε τοῦ Θεοῦ, ὁ φύλαξ καὶ σκεπαστὴς τῆς ἀθλίας μου ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, πάντα μοι συγχώρησον, ὅσα σοι ἔθλιψα πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου, καὶ εἴ τι ἥμαρτον τὴν σήμερον ἡμέραν· σκέπασόν με ἐν τῇ παρούσῃ νυκτὶ καὶ διαφύλαξόν με ἀπὸ πάσης ἐπηρείας τοῦ ἀντικειμένου, ἵνα μὴ ἔν τινι ἁμαρτήματι παροργίσω τὸν Θεόν· καὶ πρέσβευε ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς τὸν Κύριον τοῦ ἐπιστηρίξαι με ἐν τῷ φόβῳ αὐτοῦ καὶ ἄξιον ἀναδεῖξαί με δοῦλον τῆς αὐτοῦ ἀγαθότητος. Ἀμήν.
Μετάφραση
Ἅγιε Ἄγγελε, ὁ προστάτης τῆς κακῆς ψυχῆς μου καί ταλαίπωρης ζωῆς μου, μή μ᾿ ἐγκαταλείψεις τόν ἁμαρτωλό, οὔτε νά φύγεις ἀπό κοντά μου, ἐπειδή εἶμαι ἀσυγκράτητος μήν ἐπιτρέψεις στό διάβολο νά μέ κυριεύσει μέ τή τυραννία τοῦ σώματος, πού εἶναι θνητό. Κράτησε τό κακό κι ἐξαντλημένο χέρι μου καί ὁδήγησέ με στό δρόμο τῆς σωτηρίας. Πραγματικά, ἅγιε Ἄγγελε τοῦ Θεοῦ, πού εἶσαι φύλακας καί σκεπαστής τῆς ἁμαρτωλῆς μου ψυχῆς καί τοῦ σώματος, ὅλα νά τά συγχωρέσεις ὅσα ἔκανα μέχρι σήμερα καί μέ τά ὁποῖα σ᾿ ἐπίκρανα. Νά μέ προστατεύσεις κι αὐτή τή νύχτα ἀπό κάθε κακή διάθεση τοῦ ἀντιπάλου, γιά νά μή λυπήσω τό Θεό μέ κάποιο σφάλμα. Καί νά μεσιτεύεις γιά μένα στόν Κύριο γιά νά μέ στηρίξει στό σεβασμό ἀπέναντί Του καί νά μέ κάνει ἄξιο ὑπήκοο τῆς καλοσύνης Του. Ἀμήν.
