Γόρτυνος Ιερεμίας: Τιμή στον Σταυρό του Χριστού

Του Μητροπολίτου Γόρτυνος Ιερεμία

1. Ευχαριστώ τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, αδελφοί μου χριστιανοί, γιατί έχω τη χαρά κάθε Κυριακή, να προσφέρω σε Σας τους ευσεβείς χριστιανούς της Ιεράς μας Μητροπόλεως μία διδαχή, ένα κήρυγμα του θείου λόγου. Θέλω και επιθυμώ, αδελφοί μου, το κήρυγμα που σας προσφέρω να είναι πραγματικά ο λόγος του Θεού, να είναι λόγος των αγίων Πατέρων. 

Γιά να είμαι δε περισσότερο βέβαιος και ασφαλής σ᾽ αυτό, σας ανακοινώνω ότι στο εξής τα κηρύγματά μου, ως επί το πλείστον, θα έχουν πηγή το Ιερό Πηδάλιο, που έχει τους ιερούς Κανόνες των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, όπως μάλιστα τους Κανόνες αυτούς τους ερμηνεύει ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης. Τα βιβλία του αγίου Νικοδήμου είναι η συνισταμένη της διδασκαλίας των αγίων Πατέρων και μοσχοβολούν από Ορθόδοξη πνευματικότητα.

2. Με την ευκαιρία της μεγάλης εορτής που έχουμε σήμερα, της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, θα σας πω λίγα λόγια πάνω στον εβδομηκοστό τρίτο Κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου. Η Σύνοδος αυτή έγινε στην Κωνσταντινούπολη στο περίφημο παλάτι, που λέγεται «Τρούλλος», το έτος 691 μ.Χ. Η Σύνοδος αυτή εξέδωσε εκατόν δύο Κανόνες και σήμερα, ξαναλέγω, θα σας μιλήσω για τον εβδομηκοστό τρίτο (ΟΓ´) Κανόνα. Ο Κανόνας αυτός λέγει ότι με τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό, δηλαδή, με τη Θυσία του Ιησού Χριστού, που προσφέρθηκε πάνω στον Τίμιο Σταυρό, ελευθερωθήκαμε από την αμαρτία και σωθήκαμε. Γι᾽ αυτό – λέγει ο Κανόνας που ερμηνεύουμε – πρέπει να αποδίδουμε στο Σταυρό την πρέπουσα τιμή και προσκύνηση, ευχαριστούντες το Χριστό που σταυρώθηκε σ᾽ Αυτόν. Πρέπει όπου τον βλέπουμε να τον τιμούμε και να τον προσκυνούμε με ευλάβεια. Επειδή όμως, λέγει ο Κανόνας, υπάρχουν μερικοί απλοί χριστιανοί, οι οποίοι έχουν τόση ευλάβεια στο Σταυρό, ώστε να τον σημειώνουν παντού, ακόμη και κάτω στο έδαφος, ο Κανόνας αυτός απαγορεύει στους χριστιανούς να το κάνουν αυτό.

Καί το καταλαβαίνετε γιατί το απαγορεύει αυτό ο Κανόνας. Γιατί αν στο χώμα κάτω σχεδιάσουμε τον Τίμιο Σταυρό, θα τον πατούν οι άνθρωποι που βαδίζουν· και αυτό δεν είναι τιμή, αλλά ατιμία στο σημείο του Τιμίου Σταυρού. Γι᾽ αυτό και στο τέλος του ο ιερός Κανόνας, που ερμηνεύουμε, ορίζει να αφορίζονται όσοι στο εξής φτιάχνουν το σχήμα του Σταυρού κάτω στο έδαφος.

3. Ναί, αγαπητοί μου χριστιανοί! Τον Σταυρό πρέπει να τον τιμούμε και να τον σεβόμαστε πολύ. Όπως μας λέγει ο άγιος Χρυσόστομος, να τον κρεμάμε στο κρεβάτι που κοιμόμαστε, να τον σχεδιάζουμε στην πόρτα και τα τοίχια του σπιτιού μας. Μικροί και μεγάλοι, άνδρες και γυναίκες, νέοι και γέροντες, όλοι οι βαπτισμένοι χριστιανοί, πρέπει να κρεμούμε στον τράχηλό μας τον Σταυρό. Καί αν δεν έχει κανείς χρήματα να αγοράσει ένα ασημένιο ή χρυσό Σταυρό, ας πάρει δύο μικρά ξύλα από ένα δένδρο και ας κάνει με αυτά ένα Σταυρό. Κι αν έχει πίστη, με τον ξύλινο αυτό Σταυρό και θαύματα ακόμη θα κάνει.

4. Όπως το ξέρουμε όλοι, το Σταυρό τον τυπώνουμε πάνω μας με το δεξί μας χέρι, ενωμένα τα τρία δάκτυλα. Με αυτό εκφράζουμε την πίστη μας στην Αγία Τριάδα. Έπειτα – όπως έλεγε το πρώτο ποίημα, που μάθαιναν παλαιά τα ελληνόπουλα στα Σχολειά – με τα ενωμένα τρία δάκτυλα «στο κεφάλι στην κοιλιά δεξιά και αριστερά» σχηματίζουμε τον Τίμιο Σταυρό πάνω μας. Κατά την ερμηνεία του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, που έλεγε στα κηρύγματά του, ο Σταυρός, έτσι όπως τον κάνουμε – «στο κεφάλι στην κοιλιά δεξιά και αριστερά» – δηλώνει την πίστη μας: «Στο κεφάλι» πρώτα το χέρι μας, γιατί ο Χριστός μας, ο Υιός του Θεού, ήταν ψηλά στον ουρανό. «Στην κοιλιά» έπειτα το χέρι, γιατί θέλουμε να δηλώσουμε μ᾽ αυτό ότι ο Χριστός, από τον ουρανό ψηλά, κατέβηκε στην Κοιλία της Παναγίας μας και σαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος, για να μας σώσει. Αυτό είναι η Πρώτη παρουσία του Χριστού. Καί φέροντας τέλος το χέρι μας «δεξιά και αριστερά», σαν να παρακαλούμε μ᾽ αυτό τον Χριστό, όταν θάρθει με την Δεύτερη Παρουσία Του, να μας πάρει στα δεξιά Του,  στο γλυκό Παράδεισο, και να μη μας βάλει αριστερά Του, στη φρικτή την κόλαση. Πραγματικά, χριστιανοί μου, κάνοντας τον Σταυρό μας κάνουμε μία ομολογία της πίστης μας. Αλλά πρέπει να τον κάνουμε κανονικά τον Σταυρό μας. Να διαγράφουμε δηλαδή, κάνοντάς τον, και την κατακόρυφη και την οριζόντια γραμμή. Μερικοί ντρέπονται να κάνουν κανονικά τον Σταυρό τους, για να μην τους πούν «θρήσκους». Ωραία μας!… Ο Χριστός δεν ντράπηκε για μας να σταυρωθεί και εμείς ντρεπόμαστε να κάνουμε το Σταυρό μας!… Καί που να μας βάλουν το μαχαίρι στο λαιμό!…

5. Ο Κανόνας, για τον οποίον σας μίλησα, αδελφοί χριστιανοί, έλεγε να μην κάνουμε τον Σταυρό στο έδαφος, για να μην τον πατάμε. Απ᾽ αυτό, λέγει ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης, για τον Πάπα της εποχής του «ας μάθη πόσον αντίχριστα ποιεί» με το να τυπώνει τον Τίμιο Σταυρό κάτω στα πόδια του, για να τον προσκυνούν εκεί, φιλούντες και τα πόδια του οι προσερχόμενοι σ᾽ αυτόν. Με την πράξη του αυτή, λέγει ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης, ο Πάπας «καταπατεί» τον Σταυρό του Χριστού, αφού τον έχει στα πόδια του, και είναι λοιπόν αφορισμένος από τον εβδομηκοστό τρίτο (ΟΓ´) Κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου.

5. Γράφοντας το κήρυγμά μου αυτό, χριστιανοί μου, θυμήθηκα έναν τσαγκάρη Χιλιαστή, που στα παπούτσια που του πήγαιναν οι χριστιανοί να τους τα φτιάξει (αυτόν, τον χιλιαστή, βρήκαν οι Χριστιανοί για τσαγκάρη τους;), αυτός στα τακούνια των παπουτσών ζωγράφιζε τον Σταυρό, για να τον πατούν οι πελάτες του.
Αλλά αν οι αιρετικοί πατούν και ατιμάζουν τον Τίμιο Σταυρό, εμείς, τα γνήσια τέκνα του Εσταυρωμένου Κυρίου μας Ιησού Χριστού, τιμούμε τον Σταυρό και τον προσκυνούμε και προσευχόμενοι σ᾽ αυτόν λέγουμε: «Η αήττητος και ακατάλυτος και θεία δύναμις του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, μη εγκαταλείπης ημάς τους αμαρτωλούς», ΑΜΗΝ.