Με τα φωτισμένα μάτια της ψυχής του ο άγιος έβλεπε πώς πήγαιναν οι δαίμονες να πειράξουν τους ανθρώπους. Τους πλησίαζαν και τους ψιθύριζαν κάθε λογής πονηρίες, παρακινώντας τους σε διάφορα αμαρτήματα. Κι εκείνοι, ζαλισμένοι από τις έγνοιες και τις σκοτούρες της ζωής, δεν υποψιάζονταν ότι αυτό που συλλογιζόταν ο νους τους ήταν από δαιμονική ενέργεια.
Έτσι, δέχονταν και μελετούσαν τους λογισμούς σαν δικούς τους. Και αφού τους καλλιεργούσαν αρκετά μέσα στο μυαλό τους, έπεφταν στα αντίστοιχα αμαρτήματα − άλλοι σε οργή, άλλοι σε κατάκριση, άλλοι σε μνησικακαία, άλλοι σε διαμάχη και άλλοι σε άλλα.
Βλέποντάς τα όλ’ αυτά ο δούλος του Θεού, έλεγε με θλίψη:
− Α, τους πανούργους! Γίνανε αφεντικά, οι άθλιοι, και δίνουν προσταγές στους ανθρώπους! Αυτοί πάλι, νομίζοντας πως όλες οι σκέψεις γεννιούνται από το δικό τους μυαλό, τις πραγματοποιούν αδιάκριτα στο άψε-σβήσε… Να γιατί δεν πρέπει ποτέ να κάνουμε κάτι, πριν καλοεξετάσουμε τους λογισμούς μας.
Διηγήθηκε μάλιστα κι ένα σχετικό περιστατικό:
− Είδα κάποτε δυο ανθρώπους να στέκονται ήσυχοι και να δουλεύουν. Ξαφνικά, πλησιάζει τον έναν κάποιος μαύρος, σκύβει στ’ αφτί του και αρχίζει να του ψιθυρίζει κάτι, ποιος ξέρει τι. Μετά από λίγη ώρα πάντως και καθώς ο μαύρος συνέχιζε τους ψιθύρους του, αφήνει ο άνθρωπος τη δουλειά του, τρέχει στον συντεχνίτη του και αρχίζει να τον λούζει με βρισιές.
Τότε παρουσιάστηκε ένας άλλος μαύρος. Σίμωσε στ’ αφτί του δεύτερου κι έπιασε να τον ξεσηκώνει κι αυτόν, με τους δικούς του ψιθυρισμούς, σε αντεπίθεση και καβγά. Έτσι βρέθηκαν κι οι δυο να στέκονται αντιμέτωποι και ν’ αλληλοβρίζονται, έχοντας πίσω τους τους δαίμονες να συνδαυλίζουν τον θυμό τους! Πόσο αγανάκτησα!
Και συμπλήρωσε με φανερή δυσφορία:
− Α, τους απατεώνες, τους βρωμερούς! Κοίτα πώς σπέρνουν διχόνοιες ανάμεσα στους ανθρώπους! Μα κι αυτοί πάλι, τόσο ανόητοι είναι; Να κάνουν αναντίρρητα και απερίσκεπτα ό,τι τους συμβουλεύουν οι δαίμονες!
Ένας ασκητής επίσκοπος: Όσιος Νήφων επίσκοπος Κωνσταντιανής, έκδ. Ι.Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής
