Πριν τη διάδοση της καμπάνας ήταν σε χρήση τα σήμαντρα, τόσο στα Μοναστήρια όσο και στους ενοριακούς Ναούς. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, επανήλθε η χρήση τους, καθώς απαγορεύτηκε ο χτύπος της καμπάνας. Σήμερα είναι σε χρήση μόνον στα Μοναστήρια. Ανάλογα με την Ακολουθία του νυχθημέρου, είναι σε χρήση και το αντίστοιχο σήμαντρο.
Με αυτή την ονομασία αναφέρονται:
α) Το τάλαντο ή χειροσήμαντρο, το οποίο είναι μια μακρόστενη σανίδα που στις άκρες μπορεί να έχει τρείς ή πέντε οπές. Οι τρείς οπές συμβολίζουν τον Τριαδικό Θεό, ενώ οι πέντε οπές, σε σχήμα Σταυρού, τις ανθρώπινες αισθήσεις που πρέπει να είναι σε εγρήγορση.
Ο ήχος συμβολίζει την διδασκαλία της Παλαιάς Διαθήκης, τα βήματα του Θεού μέσα στον Παράδεισο, όταν επισκεπτόταν τους πρωτοπλάστους αλλά, και το κάλεσμα του Νώε για την είσοδο των ζώων κατά ζεύγη στην κιβωτό. Παλαιά Διαθήκη, Γένεση – Κεφάλαιο 3, Στίχοι 8-10.
«Και άκουσαν τη φωνή τού Κυρίου τού Θεού, να περπατάει στον παράδεισο προς το δειλινό· και ο Αδάμ και η γυναίκα του κρύφτηκαν από το πρόσωπο του Κυρίου τού Θεού, ανάμεσα στα δέντρα τού παραδείσου. Και ο Κύριος ο Θεός κάλεσε τον Αδάμ, και του είπε: Πού είσαι; Κι εκείνος είπε: Άκουσα τη φωνή σου στον παράδεισο, και φοβήθηκα, επειδή είμαι γυμνός· και κρύφτηκα».
Το τάλαντο είναι και μονάδα βάρους καθώς και νομισματική υποδιαίρεση, που χρησιμοποιούσαν οι Αιγύπτιοι, οι Εβραίοι, οι Έλληνες οι Ρωμαίοι. Το τάλαντο ως μονάδα βάρους, συμβολικά μεταφέρεται και καθορίζει το βάρος των αγαθών έργων και της πίστης για τη σωτηρία της ψυχής.
β) Το μεγασήμαντρο ή κόπανος είναι μια κρεμαστή χοντρή μακρόστενη σανίδα, που έχει και αυτή στις άκρες τρείς ή πέντε οπές, συμβολίζοντας αντίστοιχα τον Τριαδικό Θεό και τις πέντε ανθρώπινες αισθήσεις, οι οποίες πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Ο ήχος συμβολίζει την διδασκαλία την Καινής Διαθήκης, την παρουσία του ενανθρωπήσαντος Θεού στην γη και το κήρυγμά Του, καθώς και το δοθέν τάλαντο, το οποίο πρέπει να αξιοποιήσει ο άνθρωπος, σύμφωνα με την παραβολή των ταλάντων, Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, Κεφάλαιο 25, Στίχοι 14-30.
«Επειδή, θα ‘ρθει σαν ένας άνθρωπος ο οποίος, προκειμένου να αποδημήσει, κάλεσε τους δούλους του, και τους παρέδωσε τα υπάρχοντά του· και σε έναν μεν έδωσε πέντε τάλαντα, σε άλλον δε δύο, και σε άλλον ένα· σε κάθε έναν σύμφωνα με τη δική του ικανότητα· κι αμέσως αποδήμησε. Εκείνος δε που πήρε τα πέντε τάλαντα πήγε, και δουλεύοντας μ’ αυτά, έκανε άλλα πέντε τάλαντα.
Το ίδιο και εκείνος που πήρε τα δύο, κέρδισε κι αυτός άλλα δύο. Εκείνος δε που πήρε το ένα, πήγε και έσκαψε στη γη, και έκρυψε το ασήμι τού κυρίου του. Και μετά από πολύ καιρό έρχεται ο κύριος εκείνων των δούλων, και κάνει λογαριασμό μαζί τους. Και όταν ήρθε αυτός που πήρε τα πέντε τάλαντα, παρουσίασε άλλα πέντε τάλαντα, λέγοντας: Κύριε, πέντε τάλαντα μου παρέδωσες· δες, με βάση αυτά κέρδισα άλλα πέντε τάλαντα. Και ο κύριός του είπε σ’ αυτόν: Εύγε, δούλε αγαθέ, και πιστέ· στα λίγα φάνηκες πιστός, επάνω σε πολλά θα σε καταστήσω· μπες μέσα στη χαρά τού κυρίου σου.
Και καθώς ήρθε κοντά και εκείνος που πήρε τα δύο τάλαντα, είπε: Κύριε, δύο τάλαντα μου παρέδωσες· δες, με βάση αυτά κέρδισα άλλα δύο τάλαντα. Και ο κύριός του είπε σ’ αυτόν: Εύγε, δούλε αγαθέ, και πιστέ· στα λίγα φάνηκες πιστός, επάνω σε πολλά θα σε καταστήσω· μπες μέσα στη χαρά τού κυρίου σου.
Και καθώς ήρθε κοντά και εκείνος που πήρε το ένα τάλαντο, είπε: Κύριε, σε γνώρισα ότι είσαι σκληρός άνθρωπος, θερίζοντας όπου δεν έσπειρες, και μαζεύοντας απ’ όπου δεν διασκόρπισες· και επειδή φοβήθηκα, πήγα και έκρυψα το τάλαντό σου μέσα στη γη· δες, έχεις το δικό σου.
Και ο κύριός του, απαντώντας, είπε σ’ αυτόν: Πονηρέ δούλε και οκνηρέ, ήξερες ότι θερίζω όπου δεν έσπειρα, και μαζεύω απ’ όπου δεν διασκόρπισα· έπρεπε, λοιπόν, να βάλεις το ασήμι μου στους τραπεζίτες· και όταν ερχόμουν εγώ, θα έπαιρνα το δικό μου μαζί με τόκο.
Πάρτε, λοιπόν, απ’ αυτόν το τάλαντο, και δώστε το σ’ αυτόν που έχει τα δέκα τάλαντα. Επειδή, σε όποιον έχει, θα δοθεί, και θα του περισσεύσει· και απ’ αυτόν που δεν έχει, και εκείνο που έχει, θα αφαιρεθεί απ’ αυτόν. Και τον αχρείο δούλο ρίξτε τον στο εξώτερο σκοτάδι· εκεί θα είναι το κλάμα και το τρίξιμο των δοντιών».Ο κόπανος είναι ένα παλαιό χειρωνακτικό γεωργικό εργαλείο για το αλώνισμα των δημητριακών. Η μετατροπή και χρήση του εργαλείου αυτού από την Εκκλησία συμβολίζει το πνευματικό «αλώνισμα» των ψυχών.
γ) Το αγιοσίδερο είναι μεταλλικό σήμαντρο, που με τον ήχο του συμβολίζει και υπενθυμίζει την σάλπιγγα του Αγγέλου, η οποία θα ακουστεί κατά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, την φωνή του Θεού που θα αποδώσει στον κάθε άνθρωπο την δίκαιη κρίση Του.
Από το βιβλίο «Ηγάπησα, Κύριε, ευπρέπειαν οίκου σου…»
-120x86.jpg)
