Η Αγια Σοφία Τζαμί;

του π.Θωμά Ανδρέου

Διαβάζω τα σχετικά δημοσιεύματα στα οποία φαίνεται να εκφράζεται μια πρόθεση από πλευράς των ιθυνόντων στην γείτονα χώρα, να επιτραπεί η δημόσια προσευχή στους μουσουλμάνους της Τουρκίας ,την 29ην Μαΐου ημερομηνία που ασφαλώς υπενθυμίζει την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, από τον Μωάμεθ τον επονομαζόμενο πορθητή.

Πριν λίγο ,διάβασα και ένα ακόμα δημοσίευμα στο Amen,gr που φέρει την υπογραφή του Ερτουγρούλ Οζκιόκ, ενός έγκριτου δημοσιογράφου της μεγάλης σε κυκλοφορία Τουρκικής εφημερίδος Χουριέτ. Στο αξιοσημείωτο άρθρο του, υποσημειώνει τα εξής:”Αυτό είναι το κύριο πρόβλημα που πρέπει να απασχολεί την Τουρκία στον 21ο αιώνα; 

Είναι δυνατόν η χώρα μας να χρησιμοποιεί τέτοια σημειολογία σήμερα; Είναι δυνατόν μια χώρα όπου λειτουργούν περί τα 80.000 θρησκευτικά τεμένη, να θέλει να επαναλειτουργήσει ως τζαμί ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας; Πώς θα νιώθαμε εμείς αν ένα από τα μεγαλύτερα τζαμιά στην Ευρώπη ξαφνικά μετατρεπόταν σε χριστιανική εκκλησία; Έχουμε 80.000 τεμένη και επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στην Αγία Σοφία;”

Στο άρθρο του βέβαια ο κ. Οζκιόκ ,δεν αναφέρει πόσα από τα 80.000 τεμένη σε όλη την Τουρκική επικράτεια, είναι Χριστιανικές Εκκλησίες που έχουν μετατραπεί σε τεμένη στα 560 χρόνια από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν αυτό γινόταν γνωστό. Ωστόσο, γραφεί με μια αξιοθαύμαστη αντικειμενικότητα στο θέμα μετατροπής του μεγαλύτερου συμβόλου του Χριστιανικού κόσμου, του Ναού της Αγίας Σοφίας από μουσείο, ως έχει σήμερα και υπό την επίβλεψη της UNESCO σε μουσουλμανικό τέμενος. Θα πρέπει να παραδεχθούμε, πως η μετατροπή του Χριστιανικού Ναού σε τζαμί, από την πρώτη στιγμή της αλώσεως της Πόλεως, απετέλεσε το επισφράγισμα της Οθωμανικής κυριαρχίας στο Βυζάντιο καθώς και τον ολοκληρωτικό αφανισμό του χιλιόχρονου Βυζαντινού Πολιτισμού.

Παρά τις πολλαπλές επεμβάσεις από πλευράς των Οθωμανών, στον εσωτερικό αλλά και εξωτερικό χώρο του Ναού, εκείνος συνεχίζει σε πείσμα του χρόνου καθώς και όσων βρίσκονται μέσα στον χρόνο να υπενθυμίζει σε όλους για ποιό λόγο κτίσθηκε ,τι συμβολίζει, αλλά και πόσα γεγονότα συνέβησαν μέσα σε αυτόν. Πάντα, όταν επισκεφθώ την Κωνσταντινούπολη, θα πάω στην Αγιά Σοφιά. Θα περιηγηθώ τον χώρο του Ναού, θα ανέβω στον τεράστιο γυναικωνίτη και θα αφήσω την σκέψη μου να με γυρίσει πίσω, σ’ ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο με το ζωντάνεμα εικόνων, προσώπων, γεγονότων ,έως ότου μια μελωδική φωνή, από το απέναντι Αχμέτ Τζαμί, ή όπως είναι πιο γνωστό Μπλε Τζαμί, με επαναφέρει κάπως απότομα είναι αλήθεια, στην χρονική πραγματικότητα. 

Τελικά, νομίζω πως ακόμα και αν συμβεί κάτι τέτοιο, πράγμα που απεύχομαι μέσα από την ψυχή μου, ακόμα δηλαδή και αν καταφέρουν παρά τις παγκόσμιες αντιδράσεις να μετατρέψουν για μία ακόμα φορά την Αγιά Σοφιά σε τέμενος, το μόνο που θα έχουν κάνει είναι να δείξουν σε ολόκληρο τον κόσμο, πως έξι αιώνες δεν είναι αρκετοί να πείσουν τους ίδιους τους Τούρκους πως, έτσι επέτρεψε ο Θεός, να έχουν την Κωνσταντινούπολη στα χέρια τους. Έξι ολόκληροι αιώνες δεν είναι ικανοί να τους πείσουν πως κατάφεραν να αλώσουν την Πόλη και να εξαλείψουν έναν μακραίωνο πολιτισμό. Το μόνο λοιπόν που θα καταφέρουν να κάνουν εάν μετατρέψουν ξανά την Αγιά Σοφιά σε Τζαμί, είναι να επιβεβαιώσουν τους χειρότερους φόβους τους, πως τελικά ούτε ο Ναός της του Θεού Σοφίας, αλλά ούτε και η Κωνσταντινούπολις τους ανήκει!

Κάθε χρόνο την Κυριακή των Μυροφόρων, όπως προχθές, ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισκέπτεται την Μονή της Ζωοδόχου Πηγής στο Μπαλουκλί. Εκεί, σε μια κίνηση ανυπέρβλητου συμβολισμού ανάβει με τα χέρια του το καντήλι στο Ιερό Βήμα του Ναού. Ανάβει την φλόγα σε ένα καντήλι που δεν σβήνει, δεν μπορεί να σβήσει ποτέ! Μια μικρή φλόγα, σε μια γωνιά της γης είναι αρκετή να θυμίζει στο Γένος μας, όσα δεν μπορεί να θυμίσει στους γείτονες μας στην Τουρκία ένας τεράστιος Χριστιανικός Ναός που για έξι αιώνες στέκει σιωπηλός, κλεισμένος μέσα σε μιναρέδες πως η πόλις εάλω….Μια μικρή, ελάχιστη φλόγα, κρατά το Φανάρι του Γένους μας αναμμένο απέναντι στην Μεγάλη Εκκλησία που ο χρόνος δεν κατάφερε να την πληγώσει όσο οι άνθρωποι. 

Ας μη τι άλλο, ας μείνει ως έχει για να θυμίζει και σε εμάς τι χάσαμε, αλλά και στους Τούρκους πως ότι και να κάνουν πάντα τα φαντάσματα του παρελθόντος θα τους θυμίζουν πως βρίσκονται σε έναν τόπο που ναι μεν, έχουν κατακτήσει αλλά ποτέ δεν θα τους ανήκει. Ακόμα και ολόκληρη την Κωνσταντινούπολη να ισοπεδώσουν και να την ξανακτίσουν από την αρχή πάντα κάποιοι θα υπάρχουν να δείχνουν τα νέα κτίσματα με το χέρι και να λένε: εδώ κάποτε ήταν η Κωνσταντινούπολις….