Πριν από λίγο καιρό βρεθήκαμε στην Ιερά Μονή του Οσίου Αρσενίου, στο Βατοπαίδι Χαλκιδικής και είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με τον πατέρα Αρσένιο, ειδικό σε θέματα αιρέσεων, σχετικά με την αστρολογία. Μια εποικοδομητική συζήτηση που μας αφορά όλους.
Πάτερ Αρσένιε, τα τελευταία χρόνια η αστρολογία έχει μπει για τα καλά στη ζωή των ανθρώπων. Ποια είναι η γνώμη σας;
Γίνεται μεγάλη προσπάθεια για να μπει στη ζωή μας και σίγουρα αυτό δεν είναι τυχαίο. Πρόκειται για ένα υπαρκτό πρόβλημα και η ευθύνη των μέσων ενημερώσεως σ’ αυτό είναι μεγάλη. Κυριολεκτικά το κοινό κατακλύζεται από μηνύματα που διαφημίζουν την αστρολογία.
Είπατε ότι γίνεται μεγάλη προσπάθεια για να μπει η αστρολογία στη ζωή μας και ότι αυτό δεν είναι τυχαίο. Τί εννοείτε;
Να σας πω. Η αστρολογία δεν είναι ουδέτερη θρησκευτικά. Εντάσσεται πλήρως στον ευρύτερο αποκρυφιστικό χώρο. Πιστεύει στο λεγόμενο κάρμα και στη μετενσάρκωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις σχετικές διαφημίσεις διαβάζουμε: «μέντιουμ, αστρολόγος, ψυχοερευνήτρια, χαρτιά ταρώ». Οπότε πάνε όλα μαζί. «Πακέτο» κατά τη σύγχρονη έκφραση. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε ότι η αντίχριστη κίνηση της «Νέας Εποχής του Υδροχόου» θεμελιώνεται στην αστρολογία. Αυτό λοιπόν το σκοτεινό κύκλωμα προβάλλει την αστρολογία, επιδιώκοντας να κάνει τους ανθρώπους να πιστέψουν σ’ αυτήν.
Θα πρέπει από την αρχή να τονίσουμε ότι είναι ασυμβίβαστη η πίστη στην αστρολογία με την Ορθόδοξη πίστη. Δηλαδή, δεν μπορεί ένας χριστιανός να πιστεύει συγχρόνως και στην αστρολογία. Αυτό λέγει η Αγία Γραφή. Μάλιστα οι εμμένοντες στην ενασχόληση με την αστρολογία, όπως και με τη μαγεία και μαντεία, υποβάλλονται σε σοβαρά επιτίμια, όπως προβλέπουν οι ιεροί κανόνες της Εκκλησίας μας. Αποκόπτουν τον εαυτό τους από την Εκκλησία.
Θα θέλαμε, πάτερ Αρσένιε, να μας πείτε τί ακριβώς πιστεύει η αστρολογία.
Η αστρολογία πιστεύει ότι η θέση των άστρων την ώρα που γεννιέται κάποιος, βάζει μια ανεξίτηλη σφραγίδα στην προσωπικότητά του. Προδιαγράφει η θέση των άστρων το μέλλον του. Δεν μας λέγει όμως πώς γίνεται αυτό. Τί είδους επίδραση είναι αυτή που ασκούν, υποτίθεται, τα άστρα. Είδατε, λέμε «πιστεύει». Πρόκειται πράγματι για μια πίστη. Πίστη του αποκρυφισμού και της αρχαίας ειδωλολατρίας που αρνούνται τον Θεό και θεοποιούν τη φύση. Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει Θεός που ενδιαφέρεται για τον άνθρωπο, ούτε πιστεύουν ότι ο άνθρωπος είναι ελεύθερος. Όλα πιστεύουν ότι τα κατευθύνει μια τυφλή και απρόσωπη αναγκαιότητα.
Κάτι σαν το κισμέτ των μουσουλμάνων…
Ακριβώς. Και πρόκειται βέβαια για μια δεισιδαιμονία. Εκτός αυτού, η αστρολογία ήδη από τα χρόνια της Αναγεννήσεως στη Δύση (16ος αι.) έχει πάρει, θα έλεγε κανείς, διαζύγιο από την επιστήμη της αστρονομίας. Η αστρολογία έχει μείνει κολλημένη στο γεωκεντρικό σύστημα, το οποίο βέβαια κανείς επιστήμων δεν δέχεται, ενώ η επιστήμη της αστρονομίας έχει υιοθετήσει το ηλιοκεντρικό σύστημα. Δεν υπάρχει κανείς επιστήμων αστρονόμος που να παραδέχεται την αστρολογία, αντίθετα μάλιστα υπάρχουν αποφάσεις διεθνών αστρονομικών συνεδρίων που καταδικάζουν την αστρολογία ως δεισιδαιμονία και τσαρλατανισμό.
Παρ’ όλα αυτά οι αστρολόγοι πολλές φορές παρουσιάζονται με τίτλους σπουδών.
Είναι καθαρή απάτη. Σε κανένα αναγνωρισμένο Πανεπιστήμιο του κόσμου δεν διδάσκεται η αστρολογία και δεν δίδεται δίπλωμα αστρολόγου. Συμβαίνει όμως το εξής: Αστρολόγοι ιδρύουν συλλόγους με βαρύγδουπες ονομασίες στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως η ονομασία Ινστιτούτο, Ακαδημία, Faculty (Ανωτάτη Σχολή). Γίνονται οι ίδιοι Πρόεδροι, Γενικοί Γραμματείς κ.λπ. και απονέμουν ο ένας στον άλλο τίτλους και διπλώματα.
Θα ρωτούσε όμως κανείς πώς γίνεται και οι προβλέψεις των αστρολόγων «βγαίνουν».
Το ερώτημά σας είναι καίριο και θα σας απαντήσω. Δεν είναι αλήθεια όμως ότι οι προβλέψεις των αστρολόγων «βγαίνουν». Εκτός από τις περιπτώσεις απάτης, έχουμε την περίπτωση της «αυτοεκπληρούμενης προφητείας». Δηλαδή σου λέγει ο αστρολόγος ότι θα αρρωστήσεις, και εσύ αρχίζεις να συμπεριφέρεσαι σαν άρρωστος. Εσύ ρυθμίζεις έτσι τη στάση σου, οπότε η «προφητεία» αυτοεκπληρώνεται. Αλλά και στην περίπτωση που δεν εκπληρωθεί, σου λέγει ο αστρολόγος ότι δεν «βγήκε» η πρόβλεψη, επειδή εσύ ήσουν τοποθετημένος αρνητικά. Δηλαδή μονά-ζυγά δικά τους κατά το κοινώς λεγόμενον.
Κάτι δηλαδή σαν τους χρησμούς της Πυθίας;
Ακριβώς. Η αστρολογική γλώσσα (η γλώσσα των ωροσκοπίων) είναι γεμάτη από ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε ο αστρολόγος να «βγαίνει λάδι» σε όλες τις περιπτώσεις. Εάν προσέξετε θα δείτε ότι οι λέξεις «ίσως», «μπορεί», «έχετε την τάση» είναι πολύ συνηθισμένες στα ωροσκόπια. Επίσης αναφέρονται γενικές αλήθειες που ο καθένας θα δεχόταν. Ακόμη ο αστρολόγος στο ωροσκόπιο επιδιώκει να κολακεύει και να καλοπιάνει αυτόν στον οποίον απευθύνεται.
Θα πρέπει επίσης να πούμε ότι όλη η αστρολογία θεμελιώνεται σε ένα λογικό και επιστημονικό σφάλμα. Έχουμε αυτό που λέμε στην Λογική «λήψη του ζητουμένου». Δηλαδή: ο αστρολόγος βλέποντας μερικά άστρα στον ουρανό που δεν έχουν καμμία βαθύτερη σχέση μεταξύ τους (δηλαδή το ένα μπορεί να είναι σχετικά κοντά μας και το άλλο απείρως μακριά), τα συνδέει και τους δίνει με τη φαντασία του σχήματα και ονόματα. Παραδείγματος χάριν, αυτό, σου λέγει, είναι το ζώδιο του λέοντος. Όποιος γεννήθηκε την ώρα που ο Ήλιος διέρχονταν από αυτό το ζώδιο, είναι λέων και έχει τα χαρακτηριστικά του λέοντος. Δηλαδή προβάλλει ο αστρολόγος κάτι με τη φαντασία του στα άστρα, τους δίνει δηλαδή ιδιότητες και κατόπιν λέγει ότι αυτές οι ιδιότητες αποτελούν χαρακτηριστικά όσων ανήκουν σ’ αυτό το ζώδιο. Βλέπετε ότι πρόκειται για καθαρό λογικό σφάλμα και «λήψη του ζητουμένου».
Όμως, με τη φαντασία του μπορεί κανείς να δώσει άλλες ονομασίες στις ίδιες ομάδες των άστρων. Π.χ. σήμερα που δεν χρησιμοποιούμε τόξα και βέλη, αποκλείεται να ονομάζαμε τον αστερισμό του τοξότη έτσι. Θα τον ονομάζαμε διαφορετικά.
Πρόκειται στο βάθος για ένα είδος μαγικής πρωτόγονης σκέψης. Στην αστρολογία υπάρχει και κάτι άλλο που βοηθά τους αστρολόγους να πείθουν τα θύματά τους. Είναι η λεγομένη τεχνική των πολλών παραγόντων. Δηλαδή, ψυχολογώντας σε και βλέποντας ότι έχεις κάποια χαρακτηριστικά που αυτός τα αποδίδει σε όσους π.χ. ανήκουν στο ζώδιο του Κριού, σου λέγει: Πρέπει να είσαι Κριός. Εάν πεις όχι, σου λέγει: Πού την έχεις την σελήνη; (πού δηλαδή βρισκόταν στο ζωδιακό κύκλο η σελήνη όταν γεννήθηκες). Εάν από αυτά που θα πεις φανεί ότι ήταν στον Κριό, σου λέγει: Είδες που το βρήκα; Εάν πεις, «δεν ξέρω» σου λέγει: «πρέπει να είσαι Κριός». Εάν πάλι δεν το πετύχει, συνεχίζει και πάει λέγοντας.
Εξ άλλου ελάχιστοι γνωρίζουν τον ακριβέστατο τόπο και χρόνο γεννήσεώς των, ώστε να εκπληρώνουν τις απαιτήσεις που θέτουν οι αστρολόγοι για ένα «επιστημονικό» ωροσκόπιο. «Επιστημονικό» βέβαια κατά τη δική τους αντίληψη.
Τελικά μπορεί κανείς να προβλέψει το μέλλον, για να έχει νόημα όλη αύτη η συζήτηση;
Η πίστη της Εκκλησίας μας είναι σαφής: Το μέλλον γνωρίζει μόνον ο Θεός ως παντογνώστης, χωρίς αυτό να καταργεί την ανθρώπινη ελευθερία.
Το μέλλον δεν το γνωρίζει ούτε ο διάβολος, ούτε οι δαίμονες, ούτε βέβαια οι αστρολόγοι.
Προχωρημένοι όμως στον αποκρυφισμό αστρολόγοι μπορεί να πληροφορούνται από τους δαίμονες με τους οποίους συνεργάζονται -και υπάρχουν και ώρες και λέξεις με τις οποίες καλούν κάθε συγκεκριμένο δαίμονα- γεγονότα του παρελθόντος ή του παρόντος. Οι προχωρημένοι αστρολόγοι είναι στην πραγματικότητα οι μάγοι και οι σατανιστές. Στη συνηθισμένη της μορφή βέβαια η αστρολογία δρα ως ένα ελαφρύ «ψυχοναρκωτικό», το οποίο εισάγει αυτόν που θα παρασυρθεί, στον ευρύτερο αποκρυφιστικό χώρο, για να περάσει στη συνέχεια ίσως σε πιο σκληρά «ψυχοναρκωτικά», όπως είναι η μαγεία.
Τί εννοείτε με τον όρο «ψυχοναρκωτικά»;
Είναι διεθνής όρος και χρησιμοποιείται ακριβώς επειδή οι οπαδοί -όπως και στα γνωστά ναρκωτικά- οδηγούνται σταδιακά σε ολοκληρωτική εξάρτηση. Ο πιστός οπαδός της αστρολογίας δεν μπορεί να κάνει βήμα στη ζωή του, αν δεν συμβουλευθεί προηγουμένως τον αστρολόγο του. Τα αποτελέσματα συνεπώς της ενασχολήσεως με την αστρολογία είναι σοβαρά και επικίνδυνα. Γι’ αυτό θα πρέπει κανείς πολύ καλά να το σκεφθεί πριν αρχίσει «από περιέργεια» να ασχολείται. Δεν παίζουμε με τη φωτιά.
Υπάρχει όμως και ο παράγων της απάτης. Έτσι δεν είναι;
Και βέβαια υπάρχει. Να σας δώσω χαρακτηριστική απόδειξη. Υπάρχουν εκπομπές αστρολόγων στην τηλεόραση, όπου, ενώ μεταδίδεται η (υποτίθεται ζωντανή) εκπομπή, περνά και το «τρέιλερ» που γράφει: «Παρακολουθείτε την μαγνητοσκοπημένη εκπομπή (τάδε) με υποθετικά και παραδειγματικά τηλέφωνα»! Το ίδιο γίνεται και σε εκπομπές με χαρτορίχτρες. Οι επιτήδειοι κερδίζουν έτσι μέσω της πανάκριβης χρεώσεως των τηλεφωνημάτων.
Ποια είναι νομίζετε τα αίτια που σπρώχνουν ανθρώπους στην αστρολογία;
Με προλάβατε. Όταν η ανάγκη και η επιθυμία που αισθάνεται ο άνθρωπος να δώσει νόημα στη ζωή του, να δώσει απαντήσεις στα λεγόμενα υπαρξιακά ερωτήματα (από πού έρχομαι, πού πηγαίνω, ποιο είναι το νόημα της ζωής) δεν μπει στο σωστό δρόμο και δεν βρει τις σωστές απαντήσεις, αλλά μπλεχτεί στα επικίνδυνα μονοπάτια του αποκρυφισμού, τότε είναι σχεδόν σίγουρο ότι αυτός ο άνθρωπος θα ενδιαφερθεί και για την αστρολογία. Πολλοί άνθρωποι επίσης θέλουν τις εύκολες λύσεις, ή για άλλους η ελευθερία είναι βάρος. Προτιμούν άλλοι (και στη συγκεκριμένη περίπτωση τα άστρα) να αποφασίζουν γι’ αυτούς.
Τί θα είχατε να προτείνετε για την αντιμετώπιση του φαινομένου ή του προβλήματος αυτού, πάτερ Αρσένιε;
Μόνον όταν κανείς βρίσκεται συνειδητά και ουσιαστικά στον χώρο της Εκκλησίας, είναι προφυλαγμένος από όλα αυτά τα αποκρυφιστικά και επικίνδυνα.
Αλλά και η Πολιτεία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Είναι σκάνδαλο μέσα και από τα κρατικά ακόμη τηλεοπτικά κανάλια να διαφημίζεται απροκάλυπτα ο αποκρυφισμός.
Μια άλλη ερώτηση τώρα. Τί είναι αυτό που λένε για μετατόπιση των ζωδίων;
Αυτό, όπως και το λεγόμενο 13ο ζώδιο, έχουν τελευταία στριμώξει τους αστρολόγους. Διότι καταρρέει όλο το οικοδόμημά τους. Οπότε αυτοί που κατά τους αστρολόγους ανήκουν στο τάδε ζώδιο, στην πραγματικότητα δεν ανήκουν σ’ αυτό, αλλά στο επόμενο. Δηλαδή, κατά το κοινώς λεγόμενον, μύλος. Άσχημα τα νέα για την αστρολογία. Παρ’ όλα αυτά, αυτή συνεχίζει ακάθεκτη την πορεία της. Και αυτό γιατί εντάσσεται σ’ ένα πλαίσιο ερμηνείας του κόσμου που απευθύνεται στους μπερδεμένους ανθρώπους που ζουν μακριά από τον Θεό.
Λένε πολλοί ότι εγώ δεν πέφτω θύμα στους μάγους και στους αστρολόγους. Αυτοί που πέσανε και τους φάγανε τις περιουσίες, δικό τους πρόβλημα. Τί θα λέγατε γι’ αυτό;
Δεν είναι έτσι. Είναι ένα πρόβλημα με πολύ ευρύτερες διαστάσεις. Πέρα από το ότι η αδιαφορία για τον άλλον και τα προβλήματά του, δεν είναι συμπεριφορά χριστιανική, εγώ θα έλεγα σ’ αυτούς που τα λένε αυτά: Ας υποθέσουμε ότι ο δάσκαλος των παιδιών σας είναι οπαδός της αστρολογίας. Τότε αυτός δεν θα λάβει τόσο υπ’ όψιν του τα πορίσματα της παιδαγωγικής για την αγωγή που θα δώσει στα παιδιά σας, όσο το ωροσκόπιό τους, το οποίο θα αναλύσει. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο προσηλυτισμού των παιδιών στον χώρο της αστρολογίας και του αποκρυφισμού από τον μπερδεμένο αυτόν δάσκαλο. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση που θα πέσετε σ’ έναν γιατρό οπαδό της αστρολογίας. Δεν θα συμβουλευτεί τόσο τις αναλύσεις αίματος και τις ακτινογραφίες, όσο το ωροσκόπιό σας.
Το ίδιο και ο πολιτικός οπαδός της αστρολογίας. Θα λάβει θέση σε σπουδαία θέματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής μελετώντας το ωροσκόπιο και συμβουλευόμενος τους αστρολόγους συμβούλους του.
Βλέπετε λοιπόν ότι η αστρολογία δημιουργεί πολύ σοβαρά προβλήματα, που δεν έχουν συνέπειες μόνο στα «κορόιδα» που πέφτουν θύματά της, αλλά σε όλους μας.
Τί θα είχατε να μας πείτε κλείνοντας αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση;
Την επόμενη φορά που κάποιος θα μας απευθύνει την ερώτηση «τί ζώδιο είσαι;», ας του απαντήσουμε «Δεν είμαι ζώο, αλλά άνθρωπος» (ζώδιο σημαίνει στα αρχαία ελληνικά μικρό ζώο).
Και ας έχουμε υπ’ όψιν μας και τούτο: Αν τον χρόνο που αφιερώνουν οι οπαδοί της αστρολογίας για να διαβάζουν κάθε μέρα στην εφημερίδα το «τί λένε τα άστρα για σας» (με αποτέλεσμα να γίνονται σιγά-σιγά από ελεύθεροι δούλοι), τον αφιέρωναν για να διαβάζουν μια σελίδα από την Αγία Γραφή ή άλλο ωφέλιμο για την ψυχή τους βιβλίο ή τον αφιέρωναν στην προσευχή, θα άλλαζε η ζωή τους και θα γίνονταν πραγματικά ελεύθεροι.
Συνέντευξη του π. Αρσενίου Βλιαγκόφτη στο δημοσιογράφο Θεόδωρο Δούκα.
Από το Περιοδικό «Παρακαταθήκη»
Τεύχος 30, Μαΐου-Ιουνίου 2003
