Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη-Μέρος Β΄
“Ο άνθρωπος ενώ έσπασε τα δεσμά, έχασε τους δεσμούς του, ενώ αποδεσμεύτηκε, αποξενώθηκε χωρίς να αποκτήσει περισσότερη ευτυχία. Η διαπλοκή, τα συμφέροντα, οι ημέτεροι κυριαρχούν” σχολιάζει στο δεύτερο μέρος της αποκλειστικής του συνέντευξης στο “Αγιορείτικο βήμα” ο Μητροπολίτης Κισάμου & Σελίνου κ. Αμφιλόχιος. Χαρακτηρίζει επίσης υπερεθνικό το χαρακτήρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και Γενάρχη τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, μιλάει για τους διωγμούς των Χριστιανών αλλά και για τις εμπειρίες του από το Άγιον Όρος για το οποίο τονίζει πως “ο Αθωνικός πολιτισμός υφίσταται ως οικουμενική προσευχή”.
Τέλος επισημαίνει ενόψει της Μεγάλης Εβδομάδος και της εορτής της Ανάστασεως πως “μπροστά στο ορμητικό ποτάμι, που απειλεί να σαρώσει τα πάντα, διερωτώμαι ποιά άλλη μπορεί να είναι άραγε η ελπίδα μας εκτός από την Αναστάσιμη ελευθερία;”
Ακολουθεί το δεύτερο μέρος της συνέντευξης:
-Πιστεύετε πως γενικότερα ο χριστιανισμός δέχεται μια τεράστια πολεμική διεθνώς; Πως κρίνετε τον σύγχρονο διωγμό των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή;
Ο Χριστός και κατά προέκταση ο Χριστιανισμός από την γέννηση Του υπήρξε «σημείο αντιλεγόμενον». Αμφισβητήθηκε, χλευάστηκε, απορρίφτηκε… Η Εκκλησία στην πορεία και ιστορία Της βρίσκεται σε μια διαρκή πάλη. Έχει να αντιπαλέψει με τις δυνάμεις του παρόντος αιώνος του απατεώνος. Φως-σκοτάδι, αλήθεια-ψεύδος, ζωή-θάνατος. Ελπίδα Της; Ο Χριστός, ο Οποίος παραμένει «ο Αυτός εις τους αιώνας». Πέρασε και θα περάσει πολλούς διωγμούς. Δεν έχει όμως και δεν πρέπει να φοβηθεί τον κάθε διωγμό, τον όποιο διωγμό. Είναι γεγονός ότι στις μέρες μας ζούμε έναν ανελέητο διωγμό των Χριστιανών στην Μέση Ανατολή και όχι μόνον. Αρχιερείς, Ιερείς, Μοναστικές κοινότητες και πιστός λαός του Θεού απαγάγωνται, ατιμάζονται, σφαγιάζονται, απειλούνται πληθαίνοντας το μαρτυρολόγιο της Αγίας μας Εκκλησίας. Όλα αυτά υπό το… «άγρυπνο» μάτι Διεθνών Οργανισμών και κινημάτων Ειρήνης, τα οποία κωφεύουν και σιωπούν.
Μη εξαιρουμένου ακόμα και του Χριστιανικού κόσμου, εκτός τις πρόσφατες φωνές διαμαρτυρίας από την Σύναξη των Ορθοδόξων Εκκλησιών στο Οικουμενικό μας Πατριαρχείο με προτροπή και πρωτοβουλία της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού μας Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου. Δεν γνωρίζω αν αυτό είναι σχέδιο εξόντωσης των Χριστιανών, το σίγουρο πάντως είναι ότι η διαταραχή της ισορροπίας στην Μέση Ανατολή εγκυμονεί μέγιστους κινδύνους για την ευρύτερη περιοχή και θα έπρεπε, νομίζω, τόσο η Ευρώπη όσο και η Διεθνής Κοινότητα να λάβουν μέτρα και αποφάσεις τέτοιες που να αποτρέψουν τον κίνδυνο αυτό. Η άρνηση όμως λήψης πρωτοβουλιών και αποφάσεων προς την κατεύθυνση αυτή, διερωτώμαι τι μπορεί να δηλώνει;
-Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε η Σύναξη των Ορθοδόξων στο Φανάρι. Πιστεύετε πως ήταν επιτυχημένη; Όλοι μίλησαν για ενότητα αλλά οι κατά καιρούς αντιπαραθέσεις είναι γεγονός. Εσείς τι πιστεύετε πως έχει ανάγκη η Ορθοδοξία μας;
Νομίζω είναι επιτακτική ανάγκη, περισσότερο ίσως από ποτέ, για την ενότητα της Ορθοδοξίας να γίνει συνείδηση από όλους μας πως το Οικουμενικό Πατριαρχείο, μακριά από κάθε σκέψη παγκοσμίου κυριαρχίας, έχει χαρακτήρα υπερεθνικό. Αποτελεί το κέντρο της Οικουμενικής Ενότητας και συνεργασίας των τοπικών Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, προκειμένου ο σύγχρονος κόσμος και ο άνθρωπος να σταματήσει την καταστροφική πορεία του, την αλλοτρίωση του από τις αιώνιες ηθικές αξίες και τα ιδανικά, την λήθη του από Αυτόν που μοναδικά και πραγματικά είναι η Αλήθεια και το Φως.
Αυτή η προβολή της μόνης Αλήθειας, η γνώσης της και η πρόσληψης της από τον άνθρωπο ανά τους αιώνες η διατύπωσης και η περιχαράκωσης της από το μη αληθές ή από ό,τι θέλει να παρουσιάζεται και να διεκδικεί τον τίτλο του αληθινού αποτελεί την πρωταρχική μέριμνα της Ιερού της Ορθοδοξίας Κέντρου, της Μητροπόλεως της Ορθοδοξίας. Για τούτο και μέσα εις το ιστορικό γίγνεσθαι η διαδρομή της Μητρός, Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, υπήρξε και εξακολουθεί να είναι, όπως εύστοχα παρατήρησε ο μακαριστός Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κυρός Μελίτων τον Απρίλιο του 1967 εις τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Μηνά εις το Ηράκλειο της Κρήτης «ένας πραγματικός Ακάθιστος Ύμνος, ένας ύμνος ορθός, που κρατά την ευσέβεια της πίστεως μας και την αξιοπρέπειαν και την τιμήν του Γένους μας». Και συνεχίζοντας, λίγο παρακάτω ο ίδιος Ιεράρχης λέγει: «χαρακτηριστικόν γνώρισμα της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως εστάθη και είναι να ευαγγελίζεται εις τους άλλους χαράν μεγάλην και ανάστασιν και ελευθερίαν καί λόγον, να κρατεί δε δι΄ εαυτήν το μοναδικόν προνόμιον του μεγαλείου του σταυρού και της σιωπής, της Παναγίας το προνόμιον».
Μόνο λοιπόν όταν κάποιος εθελοτυφλεί δεν μπορεί να αντιληφθεί την υψηλότατη κορυφή στην οποία ευρίσκεται το Φανάρι ακτινοβολώντας και περιαστράπτοντας τις αιώνιες αλήθειας του Κυριακού Λόγου, αυτό που κράτησε την ανθρωπότητα ζωντανή στο πέρασμα του χρόνου, αυτό που χρειάζεται ο σύγχρονος άνθρωπος εμπρός εις το σταυροδρόμι των πολιτισμών στο οποίο ευρίσκεται σήμερα, για να συγχωνευτεί από την συνάντηση αυτή διατηρώντας παράλληλα την γνησιότητα της ταυτότητας του, τον έλεγχο της συνειδήσεως του, την πατροπαράδοτη πίστη και ευσέβεια του. Εάν λοιπόν αντιληφθούμε τα πράγματα μέσα από αυτή την λογική και προοπτική αβίαστα καταλήγομε στο συμπέρασμα ότι το Ιερό της Ορθοδοξίας Κέντρο, το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο είναι ο ομφάλιος λώρος που δίδει ζωή και πνοή ως άλλη μήτρα εις τα πιστά της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας τέκνα. Γι΄ αυτό και ο Οικουμενικός Πατριάρχης καθίσταται Γενάρχης, αλλά και Γενήτωρ. Γενάρχης του αγίου έθνους, του βασιλείου ιερατεύματος, του περιούσιου λαού του Χριστού. Γενήτωρ όμως και ανακαινιστής της συνειδήσεως του Γένους, όλων εκείνων των πνευματικών δυνάμεων που χρειάζεται ένα έθνος για να ζήσει, να δημιουργήσει, να μεγαλουργήσει, να μην φοβάται τον θάνατο, τα βάσανα, τις δυσκολίες αλλά να ισχυροποιείται από αυτά, να ξαναζωντανεύει μέσα από τις στάχτες και τα ερείπια του. Νομίζω λοιπόν και ταπεινά φρονώ πως μόνο εάν μέσα από αυτή την προοπτική πορευθούν οι κατά τόπους Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, παραμερίζοντας και υπερβαίνοντας κάθε είδους ακροβατισμούς, μπορεί να διαφυλαχθεί η ενότητα της Ορθοδοξίας.
-Ποιες είναι οι εμπειρίες σας από το Άγιον Όρος;
Η απάντηση, πιστεύω μπορεί να δοθεί με μια ερώτηση: Τι είναι το Άγιον Όρος; Διάβαζα κάπου, και με εκφράζει η άποψη αυτή, πως η Αθωνική Πολιτεία παρουσιάζεται, ανά τους αιώνες, ως μια πολυσυλλεκτική-πολιτισμική κοινότητα όπου η αρμονική συνύπαρξη διαφορετικών παραγόντων εθνολογικής προέλευσης, υφίσταται λόγω της Ορθόδοξης εθνικής και πολιτισμικής αυτοσυνειδησίας των λαών που τροφοδοτούν τον Άθω με μοναχούς.
Ο Αθωνικός πολιτισμός υφίσταται ως οικουμενική προσευχή, όπου όλοι αναλίσκονται για τους άλλους σε μια μετακένωση του πνεύματος, η οποία αιώνες τώρα κρατά στη ζωή αυτή την μοναχική πολιτεία. Είναι γνωστό εξ΄ άλλου ότι η Αθωνική Πολιτεία έχει δημιουργήσει την δική της πολιτισμική υπόσταση. Έχει δημιουργήσει το δικό της ιδιαίτερο δίκαιο και οργάνωση, την δική της αρχιτεκτονική μορφή, την δική της τέχνη και ζωγραφική. Ανήγαγε κάθε πνευματικό και υλικό μέσο σε προϊόν πολιτισμικής προαγωγής, ως μαρτυρία της οικουμενικής αποστολής της. Να σημειώσομε, επίσης, ότι η οικουμενικότητα του Αγίου Όρους διασφαλίζεται από την αναφορά του στο Οικουμενικό μας Πατριαρχείο, καθώς Επίσκοπος του Αγίου Όρους είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι ο οικίτορας του Άθω δεν προσεύχεται «εθνικά», προσεύχεται «οικουμενικά», γι΄ αυτό και δημιουργεί οικουμενικό πολιτισμό, που σημαίνει: υπερ-ιστορικό, υπερ-εθνικό, υπέρ-κοσμο, εντός του κόσμου. Συνέπεια αυτού είναι το γεγονός ότι ο Αγιορείτης Μοναχός είναι εκ παραδόσεως και εκ φύσεως οικουμενικό όν, ελεύθερο, πέραν των συμβατικών ορίων.
Ακόμα και η Αγιορείτικη Μοναχική πολιτεία είναι ριζοσπαστική, επαναστατική στη φύση της και στην πορεία της. Το Άγιο Όρος λοιπόν ζει και θα ζήσει ως οικουμενικό κέντρο, γιατί είναι κέντρο ένθεου ερωτικής αναφοράς, «Άβατο» προς κάθε έκπτωση ανθρωποκεντρική και μικροπρέπεια που θα μείωνε την υπερβατική του διάσταση. Προσεγγίζοντας το Περιβόλι της Παναγίας μας με αυτό το πνεύμα και διάθεση είναι κατανοητό, νομίζω, τι είδους εμπειρίες μπορεί να έχει ο κάθε προσκυνητής του και ιδιαίτερα ένας Επίσκοπος, ο οποίος αισθανόμενος το μέγεθος και την ευθύνη της αποστολής του ζητά ως στήριγμα και βακτηρία της ταπεινής του διακονίας τις ευχές και προσευχές των οικιτώρων του Άθωνος.
-Μια ευχή ενόψει της Μεγάλης Εβδομάδος και του εορτασμού της Αναστάσεως και ποια θα πρέπει να είναι τα εφόδια του κάθε πιστού;
Μια ευχή ενόψει της Μεγάλης Εβδομάδος και του εορτασμού της Ανάστασης του Κυρίου μας… Σκέφτομαι ποιά είναι η σημασία της Ανάστασης για τον σημερινό άνθρωπο, πως δηλ. ο σύγχρονος άνθρωπος προσλαμβάνει το μήνυμα του μεγάλου αυτού και κοσμοσωτήριου γεγονότος της πίστεως μας και δυσκολεύομαι να απαντήσω. Δυσκολεύομαι γιατί νομίζω πως όσο κι αν η γλώσσα της θεολογίας δίνει περιγραφές του γεγονότος και φανερώνει σημεία στα οποία θα μπορούσε κανείς να σταθεί το ίδιο το μήνυμα της Ανάστασης δεν φαίνεται να αλλάζει τους πολλούς. Συνέπεια του γεγονότος αυτού: Το μεγάλο αυτό πανηγύρι της χαράς και της ζωής να βρίσκει και πάλι τον σύγχρονο κόσμο άδοξο, ηττημένο, φοβισμένο, δουλοπρεπή, αγωνιώντα και απελπισμένο. Ο άνθρωπος ενώ έσπασε τα δεσμά, έχασε τους δεσμούς του, ενώ αποδεσμεύτηκε, αποξενώθηκε χωρίς να αποκτήσει περισσότερη ευτυχία. Η διαπλοκή, τα συμφέροντα, οι ημέτεροι κυριαρχούν.
Η ζωή φαίνεται να είναι απλόχερη για τους λίγους, ενώ οι πολλοί βιώνουν την δυσκολία, τον πόνο, τα δάκρυα, την απογοήτευση, την αδικία. Τα γεγονότα των τελευταίων καιρών στην Πατρίδα μας απέδειξαν περίτρανα πως η μεγάλη υπόσχεση μιας υλιστικής ευμάρειας, την οποία επιλέξαμε ως τρόπο και στάση ζωή, τελικά… μας έκλεψε το παν. Ανταλλάξαμε την ψυχή, το νόημα, την ζωή με τις φευγαλέες ικανοποιήσεις, με την υπερβολή, το «έχειν».
Μπροστά σ’ αυτό το ορμητικό ποτάμι, που απειλεί να σαρώσει τα πάντα, διερωτώμαι ποιά άλλη μπορεί να είναι άραγε η ελπίδα μας εκτός από την Αναστάσιμη ελευθερία; Από την ποιότητα δηλ. της νέας ζωής, η οποία πήγασε και πηγάζει από τον Ζωοδόχο Τάφο του Σωτήρος Χριστού; Τι άλλο μπορεί να μας δώσει την δύναμη να σηκώσομε και πάλι ψηλά τα λάβαρα των ιδανικών και της ιστορίας μας, να φυλάξομε θερμοπύλες ακολουθώντας τους Κυρηναίους της Σταύρωσης και τους αρχαγγέλους που σήκωσαν τα τρόπαια της ανάστασης του Γένους, της Ρωμιοσύνης, που η πορεία της παραμένει δακρύβρεχτη και αιματόβρεχτη αλλά πάντοτε αειθαλής και ζωντανή, εκτός από την βεβαιότητα και την πίστη πως η Ανάσταση του Χριστού μπορεί να συμπαρασύρει όλους μας σε μία ανάσταση πνευματική, ηθική, κοινωνική; Αυτή την μυστική χαρά καλούμεθα να ζήσομε στην καθημερινότητα του βίου μας και αυτή την Αναστάσιμη φωνή του Χριστού μας να στήσομε ως άγκυρα ελπίδας στην ζωή μας. Αυτό το Πάσχα λοιπόν, το Πάσχα του 2014 ας το γιορτάσομε με πίστη. Ας ξεφύγομε από τις αμφιβολίες μας, ας χαρούμε και ας αναστήσομε την αγαλλίαση, την πίστη, την ελπίδα, την χαρά, την ζωή που απλόχερα χαρίζει σε όλους μας ο Αναστημένος Χριστός μας.
